ភ្នំពេញ ៖ នៅថ្ងៃទី ១០ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៨ លោក George EDGAR ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុប និងប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កែវ រ៉េមី រួមនឹងអ្នកចូលរួមជាង ៣០០ នាក់ មកពីរដ្ឋាភិបាល ទីភ្នាក់ងារសហប្រជាជាតិ បេសកកម្មការទូត សង្គមស៊ីវិល និងវិស័យឯកជន និងសិស្សនិស្សិត បានអបអរសាទរខួបលើកទី ៧០ នៃសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស។
ដើម្បីអបអរទិវាជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ សកម្មភាពជាច្រើន ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅទូទាំងសកលលោក។ ព្រឹត្តិការណ៍ ដែលប្រព្រឹត្តនៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា នៅថ្ងៃនេះ និងព្រឹត្តិការណ៍ដែលដឹកនាំរៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាតិនៅពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក កាលពីថ្ងៃទី ៨ ខែ ធ្នូ ដោយមានការគាំទ្រពីសហភាពអឺរ៉ុប គឺជាសកម្មភាពពីរ ក្នុងចំណោមសកម្មភាពជាច្រើនដែលកំពុងធ្វើឡើងនៅកម្ពុជា ដើម្បីអបអរសាទរទិវាដ៏មានសារសំខាន់នេះ។
លោក George EDGAR ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុប ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា “ថ្ងៃទី ១០ ធ្នូ ដែលជាទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ជានិច្ចកាល គឺជាទិវាដ៏ពិសេសសម្រាប់សហភាពអឺរ៉ុប។ ថ្ងៃនេះ គឺជាទិវាដ៏ពិសេស ព្រោះវាគឺជាការប្រារព្ធខួបលើកទី ៧០ នៃការប្រកាសពីសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស ដោយមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ”។
លោក អគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុប មានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “សេចក្តីប្រកាសនេះ ដាក់ចេញនូវចក្ខុវិស័យពិភពលោកមួយ ដែលមនុស្សទទួលបានសេរីភាពក្នុងការនិយាយស្តី និងប្រកាន់ជំនឿ និង សេរីភាពរួចផុតពីការភ័យខ្លាច និងការចង់បាន។ ខ្ញុំជឿថា នេះគឺជាអ្វីដែលយើងទាំងអស់គ្នា គួរខិតខំធ្វើការងារ ដើម្បីសម្រេចឱ្យបាន។”
លោក George Edgar ឯកអគ្គររដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុប បានថ្លែងថា សូមស្វាគមន៍មកកាន់ពិធីអបអរសាទរទិវាសិទ្ធិមនុស្សរបស់យើងនៅថ្ងៃនេះ។ ថ្ងៃទី១០ ខែ ធ្នូ ដែលជាទិវាសិទ្ធិមនុស្ស តែងតែជាថ្ងៃដ៏ពិសេស សម្រាប់សហភាពអឺរ៉ុប។ សហភាពអឺរ៉ុបចាប់កំណើតចេញពីការទទួលរងការសង្កត់សង្កិន និងការបំផ្លិចបំផ្លាញ ដែលបានបង្កឱ្យមានការឈឺចាប់យ៉ាងធំសម្បើមនៅអឺរ៉ុប និងនៅតាមប្រទេសជាច្រើនក្នុងសកលលោក នៅពាក់កណ្តាលទីមួយនៃសតវត្សរ៍ទី ២០ ជាមួយនឹងការតាំងចិត្តថា សង្គ្រាម និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ គួរតែលុបបំបាត់ឱ្យអស់ចេញពីទ្វីបរបស់យើង។ សិទ្ធិ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ គឺជាស្នូលនៃគម្រោងរបស់អឺរ៉ុប។
ថ្ងៃនេះ គឺជាថ្ងៃដ៏វិសេសវិសាលដែលយើងប្រារព្វខួបលើកទី ៧០ នៃការប្រកាសដែលធ្វើឡើងដោយមហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ ស្តីពីសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស។ ឯកសារនេះ កើតចេញពីស្រមោលអតីតកាលនៃសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ដែលបង្កឡើងដោយរបបហ្វាស៊ីសនិយម ទាសភាព និងប្រល័យពូជសាសន៍។ ឯកសារនេះដាក់ចេញនូវចក្ខុវិស័យ នោះគឺ “ពិភពលោកមួយ ដែលមនុស្សត្រូវទទួលបានសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិយោបល់ ការមានជំនឿ និងសេរីភាពរួចផុតពីការភ័យខ្លាច និងការចង់បាននានា” ហើយឯកសារនេះ រៀបរាប់ពីមាត្រាចំនួន ៣០ ស្តីពីសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន ដែលនៅតែបន្តមានសារៈសំខាន់ រហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដូចគ្នានឹងកាលពី ៧០ ឆ្នាំមុនផងដែរ នោះគឺសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សិទ្ធិមានសេរីភាព និងសន្តិសុខ សិទ្ធិមានសមភាពចំពោះមុខច្បាប់ សិទ្ធិមានសេរីភាពក្នុងការដើរហើរ, សិទ្ធិមានសេរីភាពក្នុងការមានមតិយោបល់ និងបញ្ចេញមតិយោបល់ សិទ្ធិធ្វើការងារ សិទ្ធិទទួលបានជីវភាពរស់នៅសមរម្យ និងសិទ្ធិទទួលបានសេវាអប់រំ និងសេវាថែទាំសុខភាព។
សិទ្ធិត្រូវអមជាមួយនឹងកាតព្វកិច្ច៖ មាត្រា ១ ចែងថា “មនុស្សគ្រប់រូប … គួរធ្វើដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងស្មារតីជាបងប្អូន”។ មាត្រា ២៩ ចែងថា “មនុស្សគ្រប់រូប មានភារកិច្ចចំពោះសហគមន៍ ដែលតាមរយៈសហគមន៍នេះតែប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើឱ្យមនុស្សអាចអភិវឌ្ឍបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់ខ្លួនដោយសេរី និងពេញលេញ”។
ខ្ញុំសូមដកស្រង់សម្តីចេញពីសុន្ទរកថា ដែលថ្លែងកាលពីពីរបីថ្ងៃមុននេះ ដោយតំណាងជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកគោលនយោបាយកិច្ចការបរទេស និងសន្តិសុខ របស់សហភាពអឺរ៉ុប លោកស្រី Federica Mogherini។ លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ “៧០ឆ្នាំ ក្រោយពេលការដាក់ចេញនូវសេចក្តីប្រកាសជាសកល យើងមិនអាចមិនយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសិទ្ធិមនុស្សនោះឡើយ។
យើងនៅតែបន្តធ្វើការងារនៅក្នុងទ្វីបរបស់យើង៖ សង្គមរបស់យើងនៅទីនេះ ពោលគឺនៅអឺរ៉ុប មិនទាន់ជាសង្គមដែលល្អឥតខ្ចោះនៅឡើយនោះទេ ហើយយើងទាំងអស់គ្នា មានភារកិច្ច … បន្តផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សក្នុងទ្វីបរបស់យើង។ វាជារឿងដែលអស្ចារ្យ ប្រសិនបើគេអាចសម្រេចបាននូវសិទ្ធិមនុស្សតែម្តង សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា – ប៉ុន្តែអ្វីៗ វាមិនដូច្នោះឡើយ សូម្បីតែនៅក្នុងជីវិត។ ពុំមានអ្វីដែលអាចសម្រេចបានតែម្តង សម្រាប់ទាំងអស់គ្នានោះឡើយ។ ជានិច្ចកាល សិទ្ធិមនុស្ស គឺជាការងារដែលត្រូវបន្តធ្វើជាបន្តបន្ទាប់ ហើយគ្រប់ជំនាន់នីមួយៗទាំងអស់ សុទ្ធតែមានការទទួលខុសត្រូវជាក់លាក់រៀងៗខ្លួន។
ក្នុងពេលដ៏ពិបាកដូចជាពេលរបស់យើងនេះ ការទទួលខុសត្រូវរបស់យើង គឺត្រូវចៀសវាងនូវកំហុសមួយ៖ យើងមិនអាចចុះញ៉មចំពោះគំនិតដែលថា សេចក្តីប្រកាសនេះ គឺជារបស់យុគសម័យផ្សេងទៀត ឬត្រឹមតែជារបស់ប្រទេសមួយចំនួនតូចនោះឡើយ។ សេចក្តីប្រកាសនេះ គឺជាអ្វីដេលបង្កើតឡើងកាលពីអតីតកាល។ គេហៅឯកសារនេះ ថាជាសេចក្តីប្រកាសជាសកល ដោយសារមូលហេតុមួយ៖ នោះគឺព្រោះតែតំណាងមកពីគ្រប់ទិសទី ក្នុង ពិភពលោកបានចូលរួមជាមួយគ្នា និងឯកភាពគ្នា លើគោលការណ៍ ដែលមិនមែនត្រឹមតែជារបស់វប្បធម៌មួយ ឬអារ្យធម៌នោះឡើយ។
ពិភពលោកបានឆ្លងកាត់នូវគ្រោះមហន្តរាយដ៏ធំបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់មនុស្ស ដែលក្នុងនាមជាជនជាតិអឺរ៉ុប យើងមានការទទួលខុសត្រូវភាគច្រើន។ ហើយពិភពលោកទាំងមូល កាលពីពេលនោះ បានរកឃើញនូវសេចក្តីក្លាហាន ដើម្បីពួតកម្លាំងគ្នា ស្វែងរកចំណុចរួមគ្នាមួយចំនួន បន្ទាប់ពីសោកនាដកម្ម ដែលនាំឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញធ្ងន់ធ្ងរបំផុត ដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដោយទុកដោយឡែកនូវភាពខុសប្លែកគ្នាខាងមនោគមន៍វិជ្ជា វប្បធម៌ និងសាសនា ដើម្បីបន្តចូលរួមជាធ្លុងមួយ។
ថ្ងៃនេះ ជាថ្មីម្តងទៀត យើងចាំបាច់ត្រូវស្វែងរកស្មារតីឯកភាពគ្នាជាសកលបែបនេះ។ យើងចាំបាច់ត្រូវចាំថា មានអ្វីមួយ ដែលចងយើងទាំងអស់គ្នាក្នុងនាមជាមនុស្ស ដោយយើងត្រូវទុកមួយឡែកនូវភាពខុសប្លែកគ្នា និងការមិនយល់ស្របគ្នារបស់យើង។
ខ្ញុំជឿថា យើងត្រូវចងចាំថា សេចក្តីប្រកាសជាសកល អង្គការសហប្រជាជាតិ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ និងរាល់វិធានទាំងអស់ដែលយើងបានឯកភាពគ្នាកន្លងមក ពុំមែនជាមធ្យោបាយសម្រាប់រាំងខ្ទប់ ពុំមែនជាឧបសគ្គ ដែលរារាំង ដល់ការសម្រេចផលប្រយោជន៍ជាតិណាមួយរបស់យើងនោះឡើយ។ នៅពេលដែលយើងរួមគ្នា វាគឺជារឿងផ្ទុយទៅវិញទេដែលកើតមានឡើង។ គោលការណ៍ទាំងនេះ ហេតុផលរួមគ្នាទាំងនេះ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃ សហត្ថិភាព និងជាវិធីតែមួយគត់ដែលយើងមាន ដើម្បីរក្សា លើកកម្ពស់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងបញ្ចៀស ក៏ដូចជាទប់ស្កាត់មិនឱ្យមានមហន្តរាយមួយទៀតកើតឡើងសាជាថ្មី។
៧០ ឆ្នាំក្រោយ យើងត្រូវត្រឡប់ទៅមើលស្មារតីកាលពីឆ្នាំ ១៩៤៨។ ហើយយើងត្រូវតម្កល់សេចក្តីប្រកាសជាសកលជាស្នូលនៃការងារប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។ សេចក្តីប្រកាសជាសកល នៅតែមានសារៈសំខាន់សម្រាប់បច្ចុប្បន្ននេះ។ សេចក្តីប្រកាសជាសកល ត្រូវតែជាភ្លើងប្រទីបបំភ្លឺអនាគតនៃសហភាពអឺរ៉ុបរបស់យើង ក៏ដូចជាសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល។”
ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ធ្លាប់ឆ្លងកាត់របបសង្កត់សង្កិត និងប្រល័យពូជសាសន៍ក្នុងទសវត្សរ៍ ១៩៧០ ផងដែរ ហើយដែលយើងទាំងអស់គ្នា ត្រូវបានរំឭកឡើងវិញ កាលពីពីរបីសប្តាហ៍មុននេះ អំពីរបបនេះ នៅពេលដែលសភាជំនុំជម្រះនៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា ចេញសាលក្រមសម្រាប់សំណុំរឿង ០០២/០២។ ប្រទេសកម្ពុជា ក៏បានឆ្លងកាត់ជម្លោះដែលអូសបន្លាយថែមម្ភៃឆ្នាំទៀត មុនពេលដែលសន្តិភាពបានចាប់បដិសន្ធិ តាមរយៈគោលនយោបាយបង្រួបបង្រួមជាតិ ក្រោមការដឹកនាំនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ខ្ញុំសូមសម្តែងនូវការគោរពចំពោះបុគ្គលគ្រប់រូប ដែលបានធ្វើការងារក្នុងទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ដើម្បីស្តារឡើងវិញ និងអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយសោកនាដកម្មក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ហើយខ្ញុំសូមសម្តែងនូវការគោរពចំពោះបុរស និងស្ត្រីគ្រប់រូប ទាំងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ទាំងក្នុងសង្គមស៊ីវិល ដែលបានខិតខំ ពុះពារកសាងសង្គមមួយ ផ្អែកលើអ្វីដែល សេចក្តីប្រកាសជាសកលពិពណ៌នាថាជា “សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងតម្លៃរបស់មនុស្ស សិទ្ធិស្មើភាពគ្នារបស់បុរស និងស្ត្រី វឌ្ឍនភាពក្នុងសង្គម និងការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅ ហើយទន្ទឹមគ្នាផ្តល់សេរីភាពកាន់តែច្រើនជាងមុន”។
ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណផងដែរ ចំពោះក្រុមសៀកហ្វា ដែលនឹងសម្តែងជូនយើងទាំងអស់គ្នាទស្សនា ដើម្បីជាការប្រារព្ធអបអរខួបដ៏សំខាន់នៅថ្ងៃនេះ។ សម្រាប់អ្នកទាំងអស់គ្នា ដែលពុំទាន់ស្គាល់ក្រុមសៀកហ្វា សិល្បករក្នុងក្រុមសៀកនេះ គឺជាសិស្ស និងអ្នកដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សាពីមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈហ្វាពន្លឺសិល្បៈក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ ហ្វាពន្លឺសិល្បៈត្រូវបានបង្កើតក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ ដោយយុវជនចំនួន ៩ នាក់ ដែលបានវិលត្រឡប់មកពីជំរុំជនភៀសខ្លួន ក្រោយរបបខ្មែរក្រហមបានផុតរលត់។ ចាប់ផ្តើមដំបូង ក្នុងនាមជាសាលាសិល្បៈ សាលានេះ បានរីកចម្រើនក្លាយទៅជាសាលាធារណៈមួយ ដែលផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើសិល្បៈទស្សនីយភាព ហើយក្រុមសៀកនេះ កើតចេះពីសមិទ្ធផលនេះ។ អ្នកសម្តែងប្រើប្រាស់ការសម្តែងបែបជារឿង តន្ត្រី ការរាំ និងសិល្បៈសៀកបែបសហសម័យ ដើម្បីនិទានប្រាប់ពីរឿងរ៉ាវដែលមានលក្ខណៈពិសេសនៅកម្ពុជា។ ខ្ញុំធ្លាប់ទស្សនាការសម្តែងក្នុងខេត្តសៀមរាប និងខេត្តបាត់ដំបង ហើយខ្ញុំមានមោទកភាពដោយសហភាពអឺរ៉ុប គឺជាដៃគូមួយក្នុងការអភិវឌ្ឍក្រុមនេះ ៕ ដោយ ៖ កូឡាប
