តាមការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រជាច្រើន ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃរបស់ក្មេងត្រូវបានទទួលបន្តពីម្តាយគឺពុំមែនឪពុក ។ តាមរយៈនោះហ្សែនកំណត់ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ ស្ថិតនៅលើក្រូម៉ូសូម X ដែលឪពុកមានតែមួយក្នុងពេលម្តាយមានដល់ទៅ ២ ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ ពួកអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅក្តាប់បានភស្តុតាងបង្ហាញថា ហ្សែនកំណត់ប្រាជ្ជាឈ្លាសវៃ ទោះបីបានឆ្លងពីឪពុក នោះក៏នឹងត្រូវបាត់ប្រសិទ្ធភាព ។
ការស្រាវជ្រាវមុនៗនេះធ្លាប់បង្ហាញហ្សែនមួយក្រុម ត្រូវបានហៅថា “ហ្សែនមានលក្ខខណ្ឌ” ហ្សែនមួយចំនួនក្នុងក្រុមនេះ ធ្វើសកម្មភាពតែប្រសិនត្រូវបានទទួលបន្តពីម្តាយ ហើយហ្សែនមួយចំនួនធ្វើសកម្មភាពតែពេលទទួលបានពីឪពុក ។
ហើយហ្សែនកំណត់ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃជាហ្សែនមានលក្ខខណ្ឌមួយដែលសកម្មភាពតែពេលបានមកពីម្តាយ ។
ទោះបីដូច្នេះ ការស្រាវជ្រាវក៏បង្ហាញថា តំណពូជពុំមែនជាកត្តាកំណត់តែមួយរបស់ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ -មានតែពី ៤០ ទៅ ៦០% ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ ត្រូវបានប៉ាន់ស្មាន គឺដោយសារតំណពូជក្រៅពីនេះកកើតពីបរិស្ថានរស់នៅ ។
ក្នុង ៤០ ទៅ ៦០ % ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃតំណពូជ ម្តាយ ដើរតួនាទីសំខាន់បំផុត ។ សូម្បីតែបរិស្ថានធំធាត់របស់ក្មេង ក៏ស្ថិតក្នុងរង្វង់ឥទ្ធិពលរបស់ម្តាយដែរ ។ ប៉ុន្តែបុរសៗជាឪពុកកុំទាន់អាល់បារម្ភពីតួនាទីរបស់ខ្លួន ក្នុងការចិញ្ចឹមបង្ហាត់បង្រៀនកូន ។ ការពិតឪពុកក៏រួមចំណែកមួយផ្នែកធំទៅក្នុងការរីកចម្រើនរបស់កូន ។
ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវរកឃើញហ្សែនកំណត់អារម្មណ៍ នាំមកឲ្យក្មេងនូវលទ្ធភាពចេះអាណិតអាសូរមកពីឪពុក ។ ហើយអារម្មណ៍ក៏ជាកូនសោមួយសម្រាប់ភាពរីកចម្រើនប្រាជ្ញា ៕ លីសា
