ខេត្តព្រះសីហនុ ៖ អ្នកឃ្លាំមើលផែនការអភិវឌ្ឍសង្គម អំពាវនាវដល់កម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តព្រះសីហនុ ឲ្យបញ្ឈប់បញ្ជូនកម្លាំងប្រដាប់ដោយអាវុធ ឲ្យចុះទៅកាងការពារផលប្រយោជន៍ឲ្យឈ្មួញមានទ្រព្យ និងមានគោរមងារជាឧកញ៉ា ហើយមកគំរាមធ្វើបាបពលរដ្ឋ ដែលប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាលើករណីវិវាទដីធ្លី កំពុងដោះស្រាយនៅប្រព័ន្ធតុលាការមិនទាន់ចប់។
មន្ត្រីអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ រួមមានៈ សមាគមអាដហុក (Adhoc) និងអង្គការលីកាដូជាដើម (Licadho) បានរិះគន់ ចំពោះសកម្មភាពចុះអនុវត្តការងារ របស់កម្លាំងសមត្ថកិច្ចកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តព្រះសីហនុ ដែលជាមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ ថាហាក់មានភាពមិនប្រក្រតី ឬបង្ហាញទង្វើ និងសកម្មភាពគាំទ្រ ឬកាន់ជើងតែទៅលើភាគីឧកញ៉ាមានទ្រព្យ និងមន្ត្រីមានអំណាច ដែលមានវិវាទដីធ្លីជាមួយពលរដ្ឋ នៅតាមសហគមន៍មួយចំនួននាមូលដ្ឋាននេះ។
អ្នកសម្របសម្រួលអង្គការលីកាដូ (Licadho) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ លោក ស្រេង វ៉ាន់លី សង្កេតឃើញថា កន្លងមក នៅពេលមានប្រជាពលរដ្ឋជួបជុំគ្នាតវ៉ាលើទំនាស់ដីធ្លី ជាមួយភាគីឧកញ៉ាមានទ្រព្យ និងមន្ត្រីមានអំណាចជាដើម គឺតែងសង្កេតឃើញកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថមានអាវុធវែងខ្លីជាច្រើននាក់ ឬរហូតដល់រាប់សិបនាក់ បានចុះទៅចាប់ឃាត់ខ្លួនពលរដ្ឋ គំរាមមិនឲ្យតវ៉ាលើវិវាទដីធ្លីជាច្រើនករណី។
ត្រង់ចំណុចនេះ លោក វ៉ាន់លី បានស្នើដល់ លោក សៅ សុខា មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ជាពិសេសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើឲ្យជួយពិនិត្យទៅលើសកម្មភាព របស់ លោក ហេង ប៊ុនទី មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តព្រះសីហនុ ដែលបានបញ្ជូនកម្លាំងក្រោមឱវាទចុះអនុវត្តតួនាទីបានត្រឹមត្រូវឬទេ។
អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ សំណូមពរថា បើរឿងក្តីទាក់ទិនវិវាទីដីធ្លី ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការកំពុងដោះស្រាយ មិនគួរបញ្ជូនកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថ ស្ទើរមួយខេត្តព្រះសីហនុ ទៅកាងការពារផលប្រយោជន៍ឲ្យឈ្មួញមានទ្រព្យ មានងារជាឧកញ៉ាដូចពេលកន្លងមកនោះទេ។
លោក ស្រេង វ៉ាន់លី បានលើជាឧទាហរណ៍ថា ជាក់ស្តែងទំនាស់ដីធ្លីកើតមានរុំាំរ៉ៃ នៅសហគមន៍អូរខ្សាច់ ស្រុកស្ទឹងហាវ ដែលឈានដល់កម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថផ្ទុះអាវុធ ចាប់ពលរដ្ឋដាក់ខ្នោះដៃ និងបញ្ជូនទៅកាន់តុលាការសាលាដំបូង ចាប់ដាក់គុករហូតមកល់សព្វថ្ងៃ។ លោកថា សំណុំរឿងដីធ្លីនេះ គឺកំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការ ប៉ុន្តែបែរជាកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តនេះ បានយកតួនាទី របស់ខ្លួន ដោយសំអាងចុះអនុវត្តតាមបណ្តឹង របស់លោកឧកញ៉ា តាន់ តាត់ ដែលជាឧកញ៉ាមានទ្រព្យមហាសាលនៅខេត្តព្រះសីហនុ និងត្រូវជាមិត្តភ័ក្រ របស់ លោក ហេង ប៊ុនទី មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តព្រះសីហនុផង។
ងាកទៅករណីផ្សេងទៀត លោក ហេង ប៊ុនទី ក៏ធ្លាប់បានបញ្ជូនកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថក្រោមឱវាទ ឲ្យចុះទៅបង្ក្រាប និងឃាត់ខ្លួនប្រជាពលរដ្ឋមានទំនាស់ដីធ្លី នៅសហគមន៍អូរដំរី ស្រុកស្ទឹងហាវ បញ្ជូនខ្លួនមកទីបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថខេត្ត ដោយឃុំខ្លួនក្នុងបន្ទប់ពេញមួយយប់ មុនត្រូវដោះលែងទាំងពលរដ្ឋអះអាងថា គាត់មិនបានប្រព្រឹត្តិកំហុសឆ្គងសោះ។
ចំណែកករណីមួយផ្សេងទៀត គឺបានកើតមានជាញឹកញាប់ នៅសហគមន៍ពយកំពេញចាស់ ស្ថិតក្នុងសង្កាត់លេខ៣ ក្រុងព្រះសីហនុជាដើម ក៏កម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថរាប់សិបនាក់ បានបញ្ជូនទៅកាងការពារគ្រឿងចក្រ ជូនភាគីឧញ៉ាមានទ្រព្យ ដាក់គ្រឿងចក្រនៅលើដីធ្លី ដែលពលរដ្ឋសហគមន៍នេះ បានអះអាងថា សំណុំរឿងដីធ្លីនេះ កំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការនៅឡើយ។
ផ្តើមពីបញ្ហានេះ លោក ស្រេង វ៉ាន់លី ក្នុងនាមអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានចុះផ្ទាល់ដល់ទីតាំងកើតមានទំនាស់ដីធ្លី នៅតាមសហគមន៍មួយចំនួននាខេត្តព្រះសីហនុថ្លែងថា តែងសង្កេតឃើញកម្លាំងរាជអាវុធហត្ថរាប់សិបនាក់ បានដាក់ពង្រាយ និងគាំទ្រផលប្រយោជន៍ឲ្យភាគីទំនាស់ដីធ្លី ដែលមានងារជាឧកញ៉ា ហើយងាកមកគំរាមចាប់ចងពលរដ្ឋជាភាគីទំនាស់ស្ថិតក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ ដូចជាករណីទំនាស់ដីធ្លីរុំាំរ៉ៃ នៅសហគមន៍កំពេញចាស់ ស្ថិតក្នុងសង្កាត់លេខ៣ ក្រុងព្រះសីហនុជាដើម។
លោក ស្រេង វ៉ាន់លី៖ « ពាក់ព័ន្ធករណីដីធ្លីខាងលើនេះ ក៏មានការប្តឹងផ្តល់គ្នា នៅប្រព័ន្ធតុលាការដែរ ហើយរឿងនេះ ប្រជាពលរដ្ឋបានស្នើសុំតុលាការដាក់បណ្តឹងរក្សាការពារ ប៉ុន្តែតុលាការគាត់មិនអាចចេញរក្សាការពារ ឲ្យពលរដ្ឋបានទេ ដោយយោងថា ភាគីម្ខាងទៀតមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិ។ ប៉ុន្តែរឿងនេះ ក្នុងនាមខ្ញុំជាសង្គមស៊ីវិល ក៏ស្នើសុំទៅកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តព្រះសីហនុ ឬកម្លាំងប៉េអ៊ឹម មេត្តាយោគយល់ ទៅលើ ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលពួកគាត់ជាជនរងគ្រោះជាយូរឆ្នាំមកហើយ។ ហើយពាក់ព័ន្ធករណីជម្លោះដីធ្លីនេះដែរ ក៏ស្នើសុំឲ្យកម្លាំងប៉េអ៊ឹម កុំឲ្យបន្តសកម្មភាពជួយដល់ភាគីម្ខាងទៀត ដើម្បីអនុវត្តទៅតាមពាក្យស្នើសុំ របស់ភាគីទាំងនោះ។ ពីព្រោះសង្កេតឃើញថា ប្រជា
ពលរដ្ឋបានរងគ្រោះ ដែលពួកគាត់បាននាំគ្នាតវ៉ា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយលើវិវាទដីធ្លី របស់ពួកគាត់។ ហើយថា ករណីវិវាទដីធ្លីនេះ គឺកំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការនៅឡើយទេ »។
យ៉ាងនេះក្តី មិនអាចទាក់ទង លោក ហេង ប៊ុនទី មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីបំភ្លឺជុំវិញបញ្ហាខាងលើបានទេ ដោយលោកបង្វែសំណួរ ទៅសួរលោក អេង ហ៊ី អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសជំនួសវិញ។
លោក អេង ហ៊ី អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស បានឲ្យដឹងថា ការបញ្ជូនកម្លាំងរាជអាវុធហត្ថ ឲ្យចុះទៅដល់ទីតាំងដីមានទំនាស់ និងទីតាំងចុះអនុវត្តដីកាតុលាការជាដើម គឺទាល់តែមានការស្នើសុំពីស្ថាប័នជំនាញពាក់ព័ន្ធ និងមានការអនុញ្ញាតិពី លោក សៅ សុខា មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ជាមុនទើបអាចបញ្ជូនកម្លាំងជាក្រោយ។
លោក អេង ហ៊ី បន្តថា តួនាទី របស់កម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថ គឺជាអ្នកប្រតិបត្តិច្បាប់ ហើយមានភារកិច្ចចុះទប់ស្កាត់នូវរាល់អំពើហិង្សាផ្សេងៗ ដែលអាចនឹងកើតមាន នៅតាមទីកន្លែងនានា ឬនៅពេលមានការស្នើសុំពីភាគីពាក់ព័ន្ធណាមួយ។
លោក អេង ហ៊ី ៖ « ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ពីតួនាទី របស់កងរាជអវុធហត្ថ គឺកងរាជអាវុធហត្ថមានតួនាទី សំខាន់គឺរក្សាសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់ហើយក៏ជាមន្ត្រីប្រត្តិបត្តិច្បាប់ ហើយក៏ជាអ្នកផ្តល់កម្លាំងជូនដល់ស្ថាប័ន ក្រសួង ដែលត្រូវការចាំបាច់ ហើយបានស្នើសុំ គឺយើងប្រគល់កម្លាំងជូន ដើម្បីចុះទៅអនុវត្តការងារអ្វីមួយ ឬអនុវត្តសាលក្រមតុលាការជាដើម។ ហើយការការពារនោះ គឺក្នុងការពារសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់។ ដូចជាពាក់ព័ន្ធបញ្ហាដីធ្លី បើសិនជាខាងអយ្យកា គណៈបញ្ជាការឯកភាពស្នើសុំមកកងរាជអាវុធហត្ថ ខេត្តព្រះសីហនុ ក៏គាត់មិនអាចុះទៅអនុវត្ត ឬក៏ធ្វើដោយឯកឯងនោះដែរ គឺគាត់ត្រូវស្នើសុំទៅលោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃ មានសច្ចប័ណ្ណ និងមានការអនុញាតិទើបគាត់អនុវត្ត »។
ទោះជាបែបនេះក្តី ចំពោះករណីកម្លាំងចម្រុះចូលរួមអនុវត្តសាលដីកា របស់តុលាការកំពូល ទាក់ទិនករណីដីធ្លី នៅភូមិគគីរ ឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ ដែលឈានដល់កើតមានអំពើហិង្សា។ លោក អេង ហ៊ី ទទួលស្គាល់ថា មានមន្ត្រីអាវុធហត្ថចំនួន ៥នាក់ ត្រូវទទួលពិន័យ ព្រោះមានជាប់ពាក់ព័ន្ធអំពើហិង្សាទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ ដែលប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាលើទំនាស់ដីធ្លីនៅទីតាំងខាងលើ។ ក្នុងនោះ មានមន្ត្រីយោធិនម្នាក់ និងមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថម្នាក់ ត្រូវកសាងសំណុំរឿងបញ្ជូនទៅកាន់តុលាការផ្តន្ទាទោស ព្រោះមានកំហុសធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក អេង ហ៊ី ទទួលស្គាល់ថា ក្នុងប្រតិបត្តិការចូលរួមអនុវត្តសាលដីកាតុលាការកំពូល នៅភូមិគគីរ ឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ មានកងកម្លាំងអាវុធហត្ថសរុបចំនួន ១០០នាក់ បានបញ្ជូនទៅដល់ទីតាំងដីជាក់ស្តែង និងមានអាវុធវែង១០ដើម និងអាវុធខ្លី៦ដើម៕ ដោយ ៖ ដែន សីមា
