បន្ទាយមានជ័យ៖ ដាច់ខាតត្រង់ចំណុចនិតិរដ្ឋ ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស រាជានិយម មិនអោយកែប្រែ ធ្វើវិសោធនកម្មទេ។ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋធម្មនុញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្ម(ឬសេចក្តីកែប្រែ កែសម្រួលឬបំពេញបន្ថែម) ៧លើក និងធ្វើធម្មនុញ្ញបន្ថែម១លើក ហើយបាននឹងកំពុងត្រៀមធ្វើច្រើនបន្តទៀត។
លោក ហ៊ី សោភា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី២៩ធ្នូឆ្នាំ២០១៧ ក្នុងពីធីផ្សព្វផ្សាយអមពី “សេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនិងបច្ចុប្បន្នភាពនៃបញ្ហគតិយុត្តិ” នៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យបាននិយាយដូចខាងលើ។
លោកនិយាយបន្តថា ៖ “ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៅកម្ពុជាយើងបានធ្វ់ឡើងស្របតាមភាពចាំបាច់ តាមស្ថានភាពជាក់ស្តែងត្រូវធ្វើដើម្បីតម្រូវតាមកាល:ទេស: ទិដ្ឋភាព បរិបទ បាតុភូតិថ្មីៗ។ ព្រោះថា ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញពេលខ្លះបានកំណត់នូវភាពជាក់លាក់ តែពេលខ្លះបានកំណត់ជាគោលការណ៍ប៉ុណ្ណោះ”។
លោកនិយាយបន្តថា ដូចកន្លងមក កម្ពុជាបានធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់កំពូលឬច្បា់គ្រឹះនេះ ៧លើកនិងបំពេញបន្ថែម ១លើកមកហើយ ។ ហើយតទៅខាងមុខនេះ យោងបាតុភូតថ្មីកើតឡើង យើងនឹងធ្វើការកែប្រែបន្ថែមទៀតដើម្បូធានាប្រយោជន៍ជាតិនិងប្រជាជនដែលមានរាជរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកកំណត់ជោគវាសនានា។ ទោះជាយ៉ាងណា ក៏យើងប្រយ័ត្នដែរ ខ្លាចដូចមតិខ្លះថា ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបើកែប្រែញឹកញាប់ពេក វានាំអោយទន់ជ្រាយចុះខ្សោយនោះ។
លោក ហ៊ី សោភា អតីតប្រធានតុលការខេត្តកណ្តាលផងនោះអះអាងថា៖ “ទោះកែប្រែច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះយ៉ាងណា ក៏ចំណុចធំៗ ដូចជាត្រង់ចំណុចនិតិរដ្ឋ ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស រាជានិយម មិនកែប្រែ មិនធ្វើធ្វើអោយប៉ះពាល់នៅឡើយទេ”។
លោកនិយាយដែរថា ច្បាប់ណាក៏ត្រូវមានធម្មនុញ្ញភាព(ឬស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ) ហើយក៍៏រឹតតែត្រូវស្របតាមអង្គការរដ្ឋនិងអង្គការសង្គមមហាជន។ប្ន្ត៉ែអំពីការបកស្រាយច្បាប់ ការអនុវត្តច្បាប់គឺវាអាស្រ័យលើអ្នកឈរ ។អ្នកឈរនៅជ្រុងមួយ បកស្រាយតាមជ្រុងខ្លួនហ្នុងទៅ ឯអ្នកនៅជ្រុងផ្សេងក៏បកស្រាយតាមរបៀបគេហ្នុងដែរទៅ ។
ឯការអនុវត្តច្បាប់ក៏ដូចគ្នាដែរ គឺយោងតាមភាពចាំបាច់ តាមការវិវត្តិន៍ប្រែប្រួលជាក់ស្តែង។ដូចជាច្បាប់ខ្លះ ចូលជាធរមានយូរហើយ នៅតែមិនទាន់អនុវត្តបាន។ងែច្បាប់ខ្លះ ចូលជាធរមាន១០ថ្ងៃ(បើនៅរាជធានីភ្នំពេញ) យើងអនុវត្តភ្លាម។
លោកលើកឧទាហរណ៍ថា នៅកម្ពុជា ច្បាប់ ការអនុវត្ត ..គុក គ្មានស្តង់ដារ ឬមានស្តង់ដារ២-៣ ។លោកបញ្ជាក់ថា យើងឬអ្មកណាហ្នុងមិនដឹងពន្យល់ស្តង់ដារនោះយ៉ាងណាទេ? វាស្រេចតែពន្យល់ទៅ នៅយើងមិនចាំបាច់ ហើយគ្មានសហតង់ដារអីទេ សំខានច្បាប់និងការអនុវត្តវាតហរូវតែស្ថិតលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងដែលត្រូវការ. ដែលស្របតាមអង្គការរដ្ឋនិងអង្គការសង្គម។
លោកលើកឡើងថា ដូចថ្មីៗនេះនៅសរអា មានករណីរកឃើញពីភាពគ្មានកំហុសគ្មានទោសលើទណញឌិតជាប់ពន្ធនាគារជាង៦០ឆ្នាំ ហើយអោយរួចខ្លួននិងគ្មានទោសវិញ. តើនៅស្រុកគេដែលសុទ្ធតែពូកែ ចេះកំពូលហ្នុង និយាយពីស្តង់ដារអី បកស្រាយម៉េចដែរ?
ដូចជាកន្លងមក ការស្នើពិនិត្យច្បាប់ សេចក្តីស្នើច្បាប់ ឬបកស្រាយច្បាប់ថាមានធម្មនុញ្ញភាព(ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញឬអត់ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានអនុវត្តតាមការស្នើប៉ុណ្ណោះ។ បើមិនមានការស្នើ មិនធ្វើទេ។ ហើយការស្នើនិងអ្មកស្នើត្រូវមើលដែរ តើស្របនឹងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញឬអត់? មិនអាចស្នើជាបុគ្គលអោយបកស្រាយច្បាប់បានទេ។ បានលុះត្រាតែប្រធានស្ថាប័នកំពូលជាតិធំៗស្នើ។
ក្នុងឱកាសស្វាគមន៍នោះ លោក សួន បវរ អភិបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យនិយាយថា៖ ផ្អែកលើសមិទ្ធផលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបាន នាឆ្នាំ២០១៧កន្លងមក ក៏ដូចជាត្រៀមនាឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខ រដ្ឋបាលខេត្តមានទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រដូចជា៖ បន្តខុតខំថែរក្សាពង្រឹងសន្តិភាព សន្តិសុខ សុវត្ថភាព សណ្តាប់ធ្នាប់ ស្ថិរភាពនយោបាយ និងបង្កលក្ខណ:សម្បត្តិដលើការរីកចម្រើនថែមទៀតនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនិងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច។ ក្នុងនោះត្រៀមការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភាខាងមុខ៕ ដោយ ៖ បន្ទាយ
