ភ្នំពេញ ៖ បន្ទាប់ពីទទួលបានកំណើនខ្ពស់ជាង ការរំពឹងទុកនៅឆ្នាំ២០១៨ គឺ ៧,៥ភាគរយ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឆ្នាំ ២០១៩ នឹងត្រូវបានទស្សន៍ទាយថា ននឹងថយសន្ទុះមកនៅ ៧ភាគរយ។ វិស័យនាំចេញនៅរឹងមាំ ប៉ុន្តែស្រុតចុះបន្តិច។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ផ្នែកសំណង់នៅតែមានសកម្មភាពមមាញឹកដដែល។ ចំពោះមុខ មានហានិភ័យមួយចំនួន រួមទាំងភាពមិនប្រាកដប្រជាជុំវិញលទ្ធភាពរបស់កម្ពុជា ក្នុងការនាំទំនិញក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះ«គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់ លើកលែងគ្រឿងសព្វាវុធ» (EBA) ចូលទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប ដែលស្រូបយក៤០ភាគរយនៃផលិតផលនាំចេញពីកម្ពុជា។ ការស្រុតចុះដោយគំហុកណាមួយនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិន ដោយសារសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងធ្វើឱ្យលទ្ធភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទ្រោមចុះវិញ នៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចនេះ ពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) និងភ្ញៀវទេសចរពីប្រទេសចិន។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩។
របាយការណ៍ដដែល បានបន្តថា ការនាំចេញទំនិញប្រើប្រាស់ នៅតែរក្សាភាពរឹងមាំ ដោយបន្តជំរុញឱ្យមានកំណើនលើស ៧ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ (គំនូសតាងទី១)។ ការនាំចេញផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង ដែលមានទំហំជិត៧០ភាគរយ នៃបរិមាណទំនិញប្រើប្រាស់នាំចេញទាំងអស់ កើនបាន១៧,៧ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ប៉ុន្តែស្រុតចុះបន្តិចវិញ មកនៅត្រឹម១៥,៣ភាគរយ (ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) ត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ ។ ផ្នែកសំណង់នៅតែមានសកម្មភាពមមាញឹក ដែល បង្ហាញថាវិស័យនេះ នៅតែជាគោលដៅសំខាន់មួយ ទាក់ទាញការវិនិយោគ។ តាមរយៈនេះ បរិមាណនៃការនាំចូលដែកថែប បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ដល់ទៅ៦៣,៥ភាគរយ (ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) ពី២៧,៧ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ តម្លៃរបស់គម្រោងវិនិយោគថ្មី ដែលត្រូវបានអនុម័តរួច (តាមរយៈការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស និងមូលនិធិក្នុងស្រុក) មានសម្ទុះកើន ក្នុងអំឡុងពេលប្រាំមួយខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០១៩។ ជិត៤០ភាគរយនៃវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ហូរ ចូលពីប្រទេសចិន។ វិស័យទេសចរណ៍នៅរក្សាភាពរឹងប៉ឹង នៅឡើយ ដោយក្នុងនោះ ការមកដល់របស់ភ្ញៀវអន្តរជាតិកើនដល់ ១១,២ភាគរយ (ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) ត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ ប្រៀបធៀបទៅនឹង១០,៧ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ហើយក្នុងនោះទៀត ជិត៤០ភាគរយនៃភ្ញៀវអន្តរជាតិ គឺមកពីប្រទេសចិន។
ការនាំចូលកើនឡើង ដោយសារតម្រូវការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុកមានខ្ពស់។ ការនាំចូលប្រេងឥន្ធនៈ និងយានយន្តកើន៩១ភាគរយ និង១៨,៥ភាគរយ រៀងៗខ្លួន។ ការណ៍ដែលស្បៀងអាហារ និងប្រេងឥន្ធនៈងើបថ្លៃមិនរួច បានសង្កត់អតិផរណាឱ្យកាន់តែធ្លាក់ ដល់១,៤ភាគរយ(ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) គិតត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៩ ពី១,៦ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ ទោះជាត្រូវបានកំណត់ថ្លៃ៤០០០រៀល ក្នុងមួយដុល្លារអាមេរិកក្តី ប្រាក់រៀលបានធ្លាក់ថ្លៃបន្តិច គឺ៤០៨៩រៀលក្នុងមួយដុល្លារ ក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩ ថោកជាង ៤០១៨រៀលក្នុងមួយដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ប្រហែលជាដោយសារ មកពីការហូរចូលយឺតរបស់មូលធន។
វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ កំពុងដើរតួនាទីកាន់តែ សំខាន់ នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស។ ឥណទានរបស់ធនាគារ កើនខ្ពស់ដល់ទៅ ២៨,៣ភាគរយ (ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ ពី២៤,២ភាគរយក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨។ ដោយឆ្លុះឱ្យឃើញនូវការស្រុតចុះនៃរំហូរមូលធន ប្រាក់បញ្ញើរូបិយវត្ថុបរទេសធ្លាក់មកនៅត្រឹម ២១,៧ភាគរយ (ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ ពី២៥,៨ភាគរយ ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨។ យ៉ាងណាក្តី ទុនបម្រុងអន្តរជាតិ បន្តកើនដល់ទៅ ១១,៣ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក (សមមូលទៅនឹងជាង ៥ខែនៃការនាំចេញ) ឬត្រូវជា ២៤,៧ភាគរយ (ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) គិតត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៩ ពី១០,១ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក ឬត្រូវជា១៥,៨ភាគរយ (ឆ្នាំ/ឆ្នាំ) នៅចុងឆ្នាំ២០១៨។
ផ្នែកសារពើរពន្ធ បន្តបង្ហាញភាពរឹងមាំនៃការប្រមូលពន្ធ ដែលជាលទ្ធផលនៃការគ្រប់គ្រងរបស់គយ និងពន្ធដារបានកាន់តែប្រសើរ អមដោយសកម្មភាពស្វាហាប់របស់សេដ្ឋកិច្ចផង។ ចំណូលសរុប (រាប់ទាំងជំនួយផង) កើនដល់ជាង ២២,៣ភាគរយនៃផ.ស.ស ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ នឹងត្រូវបានប៉ាន់ទុកថានឹងកើនដល់ ២៣,៥ភាគរយនៃផ.ស.ស ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ ទោះបីត្រូវរងសម្ពាធជាងមុនក្តី ដោយសារបញ្ជីប្រាក់បៀវត្សរ៍សាធារណៈរីកកាន់តែធំ ចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានរំពឹងទុកថា នឹងបន្តរក្សាក្នុងកម្រិត ២៤,២ភាគរយ នៃផ.ស.
ស ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ ដូច្នេះ បញ្ជីទូទាត់សរុប ដែលរីកដល់ ១,៩ភាគរយនៃផ.ស.សក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ត្រូវបានរំពឹងទុកថានឹងរួមមកវិញ មកនៅត្រឹម០,៦ភាគរយ នៃផ.ស.ស ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដោយសារតែកំណើនរបស់ចំណូល។
ជាចក្ខុវិស័យ ដោយការនាំចេញនឹងស្រុតចុះបន្តិច ទន្ទឹមគ្នានឹងការធ្លាក់ចុះ នៃតម្រូវការលើសកលលោក ហើយការវិនិយោគក៏ថយល្បឿនដែរ ស្របពេលដែល មិនសូវមានមូលធនហូរចូល ដោយសារកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិននឹងថយចុះផងនោះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាត្រូវបានរំពឹងទុកថា នឹងថយល្បឿនបន្តិចម្តងៗទៅតាមហ្នុងដែរ ក្នុងរយៈពេលខ្លីនិងមធ្យម។ ដូច្នេះ កំណើនត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណទុកថា នឹងថយនៅត្រឹម៧ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ពី៧,៥ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៨។
ការថយចុះរបស់ការនាំចេញ នៅពេលដែលការនាំចូលបន្តកើន នឹងធ្វើឱ្យឱនភាពគណនីចរន្តក្នុងប្រទេស រីកទំហំដល់៩,៨ភាគរយនៃផ.ស.ស ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ពី៩,៤ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ប៉ុន្តែឱនភាពនេះ នឹងត្រូវបានបំពេញមកវិញ ដោយការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស បន្តទៀត។
នៅក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ សហភសហភាពអឺរ៉ុបចាប់ផ្តើមអនុវត្តន៍ដំណើរការមួយ ដែលអាចនាំទៅដល់ការដកចេញបណ្តោះអាសន្ន ក្នុងឆ្នាំ២០២០ នូវលទ្ធភាពសម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងការនាំទំនិញចូលសហភាពអឺរ៉ុប ក្រោមប្រព័ន្ធ EBA។ ចំពោះមុខសភាពការណ៍នេះ មានការរំពឹងទុកថា នឹងមានវិធានការអន្តរាគមន៍ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុមួយ ដែលមានទំហំធំគួរសម (ជាង៣ភាគ រយនៃផ.ស.ស) នឹងត្រូវបានដាក់ចេញក្នុងឆ្នាំ២០២០ ដើម្បីជួយសម្រាលផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាន ពីការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះ EBA ក្នុងករណីដែលវាកើតឡើងតាមការគ្រោងទុកមែន។ វិធានការនេះ នឹងជួយឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ច នៅមនៅមានភាពស្វាហាប់ក្នុងរយៈពេលមធ្យម។ ក្នុងរយៈពេលមធ្យម សេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណទុកថា នឹងថយកំណើនបន្តិចម្តងៗ ដែលចាំបាច់ឱ្យមានការខិតខំថែមទៀត ដើម្បីជម្រះឧបសគ្គជារចនាសម្ព័ន្ធនានា ដោយសម្រួលឱ្យការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងធុរកិច្ចប្រព្រឹត្តទៅបានរលូន តាមរយៈការកាត់បន្ថយចំណាយ លើការដឹកជញ្ជូន និងលើថាមពល និងបង្កើនជំនាញ ផងដែរ។
ភាពក្រីក្រ ត្រូវបានរំពឹងទុកថានឹងបន្តធ្លាក់ចុះថែមទៀត។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ពិសេសការកើនចំណូលរបស់ពលករ តាមរយៈការដំឡើងប្រាក់បៀវត្សរ៍ នៅតែជាកត្តាធំនាំដល់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ ភាគច្រើននៃជនក្រីក្រ បានចំណូលបៀវត្សរ៍ពីការងារដែលផ្តល់ប្រាក់កម្រៃទាប ដែលឆ្លុះបញ្ចាំង អំពីបញ្ហាប្រឈមមកពីខ្វះជំនាញ និងផលិតភាពទាប។ វិសមភាពកំពុងបន្តរីកទំហំនៅតាមតំបន់ទីប្រជុំជន និងទីជនបទ ជាពិសេស ទីជនបទមានវិសមភាព កើនខ្លាំងជាងគេ។
របាយការណ៍នេះ ក៏បានលើកឡើងពីហានិភ័យ និងបញ្ហាប្រឈម គឺភាពមិនប្រាកដប្រជា ដែលចេះតែកើនឡើងឥតឈប់ឈរ ជាដើមហេតុនាំឱ្យមានហានិភ័យកាន់តែច្រើន សម្រាប់ចក្ខុវិស័យនៃសេដ្ឋកិច្ចនាពេលខាងមុខ។ ការដកចេញនូវប្រព័ន្ធ EBA ប្រសិនបើកើតឡើងមែន និងការធ្លាក់ចុះគំហុករបស់សេដ្ឋកិច្ចចិន (ដែលមកពីការអូសបន្លាយនៃភាពតានតឹង ផ្នែកពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិន) អាចធ្វើឱ្យលទ្ធភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ទ្រោមចុះខ្លាំង នៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចនេះកំពុងពឹងផ្អែកកាន់តែខ្លាំង ទៅលើការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប និងទៅលើការហូរចូល របស់ទុនវិនិយោគផ្ទាល់ និងភ្ញៀវទេសចរ ពីប្រទេសចិន។
ការបន្តរីកដុះដាលនៃវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ ខណៈពេលដែលការផ្តល់ឥណទានដល់វិស័យទាំងពីរនេះ ចេះតែបន្តកើន អមជាមួយការកើនឡើងរបស់បំណុលផង ក្នុងនោះ កម្ចីសរុបដែលផ្តល់ដោយធនាគារ និងស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុពេលនេះមានទំហំជាង ១០០ភាគរយនៃផ.ស.ស ក៏ជាហានិភ័យមួយទៀតដែរ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។
ដូច្នេះ ចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ដែលត្រូវបង្កើនសមត្ថភាពរបស់កម្ពុជា ក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅក្រៅប្រទេស តាមរយៈការលើកកម្ពស់ផលិតភាព បន្ទាប់ពីប្រាក់បៀវត្សរ៍អប្បរមាត្រូវបានដំឡើង។ ថ្មីៗនេះ អាជ្ញាធរជាតិបានដាក់ចេញវិធានការមួយចំនួន ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ដោយបន្ទាបថ្លៃចំណាយលើការដឹកជញ្ជូន និងគាំពារធុរកិច្ច ដោយកាត់បន្ថយ ចំនួនថ្ងៃឈប់សម្រាកផ្លូវការ។
ការអនុវត្តវិធានការទាំងនេះ បានជោគជ័យ អមជាមួយកិច្ចខិតខំថែមទៀត ក្នុងការដោះស្រាយ បញ្ហាអគ្គិសនីមានថ្លៃខ្ពស់ និងបញ្ហាខ្វះខាតជំនាញ នឹងជួយជំរុញការវិនិយោគថែមទៀត នៅក្នុងផ្នែកផលិតកម្មមានតម្លៃបន្ថែមកាន់តែខ្ពស់ ជាពិសេស ក្នុងផ្នែកផលិតគ្រឿងប្រើប្រាស់ ដើរដោយអគ្គិសនី និងគ្រឿងផ្គុំឧបករណ៍ អគ្គិសនី ដែលជាឧស្សាហកម្មមួយ កំពុងលេចមុខឡើង និងក្នុងផ្នែកផលិតគ្រឿងបន្លាស់រថយន្ត ដែលគួរតែមានការកែលម្អឱ្យបានប្រសើរ ថែមទៀតដែរ។
ជំហានដំបូងសំខាន់បំផុត គឺត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពតាមដានត្រួតពិនិត្យ និងត្រៀមលក្ខណៈ សម្រាប់ពេលមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ។ ការហូរចូលរបស់ជនបរទេសដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជានាពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ អាចនឹងមិនឋិតថេរទេ ជាពិសេស នៅពេលដែលសកលលោក មានភាពមិនប្រាកដប្រជាមិនចេះចប់ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិនកំពុងតែថយល្បឿន៕ ដោយ ៖ កូឡាប
