ព្រះសីហនុ៖ ក្រសួងយុត្តិធម៌បានសហការជាមួយសាលាដំបូងខេត្តព្រះសីហនុ រៀបចំកិច្ចប្រជុំផ្សព្វផ្សាយស្តីពី “តួនាទី និងភារកិច្ច ស្ថាប័នអនុវត្តន៍” និង “នីតិវិធីអនុវត្តន៍ដោយបង្ខំ” ក្នុងគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយឲ្យសាធារណជន ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងកងកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ច បានយល់ដឹងអំពីតួនាទី និងភារកិច្ចរបស់ស្ថាប័នអនុវត្តន៍ គឺតុលាការអនុវត្តន៍ និង អាជ្ញាសាលា ក្នុងការអនុវត្តដោយបង្ខំ និងដើម្បីឲ្យពួកគាត់បានចូលរួមសហការ ក្នុងការអនុវត្តហើយក៏ដូចជា ការផ្សព្វផ្សាយអំពីគោលនយោបាយ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងការធ្វើកំណែរទម្រង់ប្រព័ន្ធច្បាប់ និងវិស័យយុត្តិធម៌ ព្រោះស្ថាប័នអនុវត្តន៍ គឺជាផ្នែកមួយនៃកំណែទម្រង់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ប្រព្រឹត្តទៅនៅ ថ្ងៃពុធ ទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ នៅសាលាខេត្តព្រះសីហនុ។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន គឺយោងតាមក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី៖ ១/ តួនាទីរបស់ តុលាការអនុវត្តន៍ ក្នុងការអនុវត្តដោយបង្ខំ៖ គឺការរឹបអូសអចលនវត្ថុ ការរឹបអូសនាវា ការរឹបអូសសិទ្ធិលើបំណុល និងរឿងដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការចេញដីកាសម្រេចរក្សាការពារ ។ ២/ តួនាទី និងភារកិច្ចរបស់ អាជ្ញាសាលា ក្នុងការអនុវត្តដោយបង្ខំ ដែលច្បាប់បានផ្តល់សិទ្ធិ និងសមត្ថកិច្ចឲ្យ គឺ ពាក់ព័ន្ធនីតិវិធីរឹបអូសចលនវត្ថុ ប្រគល់ចលនវត្ថុ ប្រគល់អចលនវត្ថុ និងការអនុវត្តរក្សាការពារមានដូចជា ការរឹបអូសជា បណ្តោះអាសន្នចំពោះចលនវត្ថុ ចំពោះអចលនវត្ថុ និងការអនុវត្តដីការក្សាការពារនៅក្នុងប្រភេទនៃការឲ្យធ្វើសកម្មភាពណាមួយ។
ដើម្បីឲ្យការអនុវត្តដោយបង្ខំមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ យោងតាមមាត្រា៣៣៨ នៃក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី គឺបានផ្តល់សិទ្ធិនិងអំណាច ឲ្យ អាជ្ញាសាលា មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់កម្លាំងសាធារណៈ ដូចជាកម្លាំងនគរបាល កងរាជអាវុធហត្ថ និងកម្លាំងផ្សេងៗទៀត ដើម្បីលុបបំបាត់ការរារាំង ឬការប្រឆាំងនឹងការអនុវត្ត។ ម្យ៉ាងវិញទៀតអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច មានដូចជា មេឃុំ ចៅសង្កាត់ មេភូមិ អភិបាលស្រុក/ក្រុង ក្រសួង ស្ថាប័ន និងមន្ទីរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រូវចូលរួមក្នុងការអនុវត្តដោយបង្ខំនេះ គឺជាកាតព្វកិច្ចដែលកំណត់នៅក្នុងច្បាប់។ ចំពោះការមិនចូលរួមពីសំណាក់ កងកម្លាំងសាធារណៈ និង អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ក្នុងនីតិវិធីការអនុវត្តដោយបង្ខំដែលដឹកនាំដោយអាជ្ញាសាលា គឺជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌមាត្រា៥២០។ ការចូលរួមរបស់ កងកម្លាំងសាធារណៈ និង អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ក្រោមការដឹកនាំរបស់អាជ្ញាសាលា គឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាសាលា ដូចនេះពួកគាត់ត្រូវតែគោរពទៅតាមបទបញ្ជា ឬការណែនាំរបស់ អាជ្ញាសាលា ហើយត្រូវសហការជាមួយ អាជ្ញាសាលា ដើម្បីធ្វើការអនុវត្តដោយបង្ខំ ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងពេញលេញ ទៅតាមខ្លឹមសារ នៃសេចក្តីសម្រេចផ្សេងៗរបស់តុលាការ ដូចជា សាលក្រម សាលដីកា ដីកាសម្រេច កំណត់ហេតុស្តីពីការសះជា ជាដើម និង លិខិតយថាភូតដែលធ្វើដោយសាការី ។
លោកសុខ កល្យាណ ប្រធានសាលាដំបូង ខេត្តព្រះសីហនុ បានប្រសាសន៍ថា ពិធីផ្សព្វផ្សាយ “តួនាទី និងភារកិច្ច ស្ថាប័ន
អនុវត្ត” និង “នីតិវិធីអនុវត្តដោយបង្ខំ ដែលកន្លងមកយើងពុំធ្លាប់ដែលបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំផ្សព្វផ្សាយបែបនេះទេ ។ ការអនុវត្តដោយបង្ខំ គឺជានីតិវិធីតាមផ្លូវតុលាការ ក្នុងការសម្រេចនូវសិទ្ធិទាមទារ ឬ សិទ្ធិប្រាតិភោគ ដែលបានកំណត់នៅក្នុងនីតិឯកជន ដោយប្រើអំណាចរបស់រដ្ឋ ។ ប្រព័ន្ធនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណីមានគោលបំណងផ្តល់ទៅឲ្យភាគីឯកជន ដែលមានសិទ្ធិ ដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់នូវការការពារសិទ្ធិទាំងនោះ ( មាត្រា២ កថាខណ្ឌ១ នៃក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី “បណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីមានគោលបំណងឲ្យតុលាការដោះស្រាយវិវាទរដ្ឋប្បវេណី ដោយផ្អែកទៅលើច្បាប់ ដើម្បីការពារសិទ្ធិរបស់បុគ្គលឯកជន” ) ។ ដើម្បីការពារដល់សិទ្ធិទាមទារ និងសិទ្ធិប្រាតិភោគ ដែលបានកំណត់នៅក្នុងនីតិឯកជននោះ ត្រឹមតែការកំណត់ដោយតុលាការ អំពីអត្ថិភាពនៃសិទ្ធិទាំងនោះ ទៅក្នុងសាលក្រម ឬ សាលដីកា នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ ។ បន្ថែមពីលើនេះ ត្រូវមានការផ្តល់តាវកាលិកជាអាទិ៍ ដែលជាកម្មវត្ថុនៃសិទ្ធិទាមទារ តាមរយៈការអនុវត្តដោយបង្ខំ ។ ហេតុនេះហើយ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់ម្ចាស់សិទ្ធិទៅក្នុងប្រព័ន្ធនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ដែលមានគោលបំណងការពារសិទ្ធិរបស់បុគ្គលឯកជន ចាំបាច់ត្រូវមានការរៀបចំនូវនីតិវិធីសម្រាប់ការអនុវត្តដោយបង្ខំ ក្នុងករណីដែលបុគ្គលជាប់កាតព្វកិច្ចផ្តល់តាវកាលិក ឬ កូនបំណុលមិន
ព្រមអនុវត្តកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនដោយស្ម័គ្រចិត្ត ក្នុងគោលដៅសម្រេចឲ្យបាននូវការអនុវត្តកាតព្វកិច្ច ដែលជាកម្មវត្ថុនៃសិទ្ធិទាមទារ ឬ សិទ្ធិប្រាតិភោគ តាមរយៈការប្រើប្រាស់អំណាចអាជ្ញាបញ្ជារបស់រដ្ឋ ។ អ្វីដែលត្រូវបានរៀបចំឡើង ដើម្បីបំពេញភាពចាំបាច់នេះ គឺ “ការអនុវត្តដោយបង្ខំ ។ ស្ថាប័នរដ្ឋដែលមានតួនាទីធ្វើការអនុវត្តដោយបង្ខំ ហៅថា “ស្ថាប័នអនុវត្ត” ។ ចំពោះភាគីទំនាស់នៅក្នុងនីតិវិធីនៃការអនុវត្តដោយបង្ខំវិញ ភាគីដែលដាក់ពាក្យសុំឲ្យអនុវត្តដោយបង្ខំដោយផ្អែកលើលិខិតអនុវត្ត ហៅថា “ម្ចាស់បំណុលនៃការអនុវត្ត។ ចំណែកភាគីម្ខាងទៀត ហៅថា “កូនបំណុលនៃការអនុវត្ត” ។ ប្រធាននៃនីតិវិធីអនុវត្តដោយបង្ខំ រួមមាន ស្ថាប័នអនុវត្ត ម្ចាស់បំណុលនៃការអនុវត្ត និងកូនបំណុលនៃការអនុវត្ត ។ ប៉ុន្តែដោយសារថា នីតិវិធីនៃការអនុវត្តដោយបង្ខំ គឺជានីតិវិធី ដែលដាក់បន្ទុកនៃការអនុវត្តទៅលើកូនបំណុល ដើម្បីឲ្យសម្រេចនូវសិទ្ធិទាមទារ ឬ សិទ្ធិប្រាតិភោគ របស់ម្ចាស់បំណុលនោះ ឋានៈរបស់ភាគីទាំងពីរនៅក្នុងនីតិវិធីនេះមិនស្មើគ្នាទេ គឺខុសពីឋានៈរបស់ភាគីនៅក្នុងនីតិវិធីបណ្ដឹង ។ មានន័យថាម្ចាស់បំណុល គឺជាបុគ្គលដែលមានសិទ្ធិ ហើយកូនបំណុល គឺជាបុគ្គលដែលមានកាតព្វកិច្ច ។ មានបុគ្គលផ្សេងទៀត ហៅថា “តតិយជន
។ អាចចូលរួមនៅក្នុងដំណាក់កាលណាមួយ នៃនីតិវិធីអនុវត្តដោយបង្ខំ ក្នុងឋានៈជាបុគ្គលដែលមានផលប្រយោជន៍ពាក់ព័ន្ធ ប៉ុន្តែតតិយជននេះ មិនមែនជាប្រធាននៃនីតិវិធីអនុវត្តដោយបង្ខំទាំងមូលបានទេ ។
ដើម្បីបានសម្រេចនូវសិទ្ធិទាមទាររបស់ខ្លួនតាមរយៈនីតិវិធីអនុវត្តដោយបង្ខំ ជាដំបូងម្ចាស់បំណុល ត្រូវដាក់ពាក្យបណ្ដឹងសុំឲ្យចេញសាលក្រម ឬ សាលដីកា ដែលបង្គាប់ឲ្យផ្តល់តាវកាលិកសិនរួចមក បន្ទាប់ពីសាលក្រម ឬ សាលដីកានោះចូលជាស្ថាពរហើយ ត្រូវដាក់ពាក្យសុំឲ្យអនុវត្តដោយបង្ខំដោយផ្អែកលើសាលក្រម ឬ សាលដីកាស្ថាពរនោះ ។ ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រប់សាលក្រម ឬ សាលដីកា សុទ្ធតែអាចយកទៅធ្វើជាមូលដ្ឋាននៃការអនុវត្តដោយបង្ខំបានទាំងអស់នោះទេ ។ ដោយសារថា សាលក្រម ឬសាលដីកា ដែលបញ្ជាក់ទំនាក់ទំនងគតិយុត្តិ (រួមទាំងសាលក្រម ឬ សាលដីកា ដែលប្រានចោលការទាមទារ និងសាលក្រមដែលបង្កើត ប្ដូរ ឬ រំលត់ទំនាក់ទំនងពុំមានអានុភាពអនុវត្តទេ ។ ដូចនេះហើយនីតិវិធីអនុវត្តដោយបង្ខំមិនអាចធ្វើឡើង ដោយផ្អែកលើសាលក្រម ឬ សាលដីកា ទាំងនោះបានឡើយ ។
ការអនុវត្តដោយបង្ហាក៏អាចធ្វើទៅបានក្នុងខណៈពេលដែលនីតិវិធីបណ្ដឹងកំពុងមានដំណើរការ ។ ការអនុវត្តដោយបង្ខំប្រភេទនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើសាលក្រម ឬ សាលដីកាចុងក្រោយ ដែលបង្គាប់ឲ្យផ្តល់តាវកាលិក ដែលភ្ជាប់ជាមួយនឹងការប្រកាសឲ្យអនុវត្តជាបណ្តោះអាសន្ន។
លោក នាក់ ស្រីគីរីន អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ បានថ្លែងថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍវិជ្ជាជីវៈអាជ្ញាសាលា គឺជាការងារអាទិភាពមួយរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្នុងគោលបំណងលើកម្ពស់សេវាយុត្តិធម៌ បង្កើនប្រសិទ្ធភាព និងស័ក្តិសិទ្ធភាពនៃអនុវត្តន៍សេចក្តីសម្រេចរបស់សាលាជម្រះក្តី ក៏ដូចជាពង្រឹងជំនឿទុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋលើវិស័យយុត្តិធម៌ ស្របតាម យុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ ដំណាក់កាលទី៤ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល នីតិកាលទី៦ នៃរដ្ឋសភា។ ជាក់ស្តែង ក្រោយពេលក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណីចូលជាធរមាន នៅឆ្នាំ២០០៧ ក្រសួងយុត្តិធម៌បាន
រៀបចំបង្កើតឱ្យមានមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាជ្ញាសាលា ដែលពេលនោះ ព្រះរាជអាជ្ញា និងព្រះរាជអាជ្ញារង
នៃអយ្យការអមសាលាដំបូង ជាអ្នកទទួលបន្ទុកអនុវត្តកិច្ចការអាជ្ញាសាលា តាមរយៈប្រកាសលេខ ៣០ កយ
ប្រក០៧ ចុះថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៧ របស់ក្រសួងយុត្តិធម៌។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់នាយកដ្ឋានអាជ្ញាសាលា នៃអគ្គនាយកដ្ឋានអភិវឌ្ឍន៍វិស័យយុត្តិធម៌ បានបង្ហាញថា ការអនុវត្តភារកិច្ចរបស់អាជ្ញាសាលាបាននិងកំពុងជួបប្រទះនូវបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន ដូចជា ៖ មានការភ័ន្តច្រឡំរបស់សាធារណជន និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ទៅលើសមត្តកិច្ចរបស់ អាជ្ញាសាលា និងព្រះរាជអាជ្ញា ទាក់ទងនឹងការអនុវត្តដោយបង្ខំ, នីតិវិធីស្នើសុំកម្លាំងដោយមន្ត្រីអាជ្ញាសាលា ត្រូវចំណាយពេលវេលាយូរ ដែលមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងករណីនៃការអនុវត្តដោយបង្ខំមួយចំនួនដែលទាមទារឱ្យមានការអនុវត្តភ្លាមៗ ហើយប្រសិនបើមិនមានការចូលរួមសហការភ្លាមៗពីកងកម្លាំងទេ
នោះ អាចនាំឱ្យមានការរាំងស្ទះដល់ប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្ត ។ល។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមខាងលើ លោកអនុរដ្ឋលេខាធិការ បានផ្តល់មតិយោបល់ និងអនុសាសន៍មួយចំនួន
ដើម្បីជូនអង្គសិក្ខាសាលាពិចារណា គឺអង្គភាពជំនាញនៃក្រសួងយុត្តិធម៌ គួរបង្កើនការផ្សព្វផ្សាយ និងអប់រំច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិ គ្រូនានាទាក់ទងនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់រាជ្ញាសាលា តាមរយៈសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយ កិច្ចប្រជុំ និងតាមគ្រប់ រូបភាពឬធ្យោបាយផ្សេងៗទៀត។
លោក ជាវ វិជ្ជាក់ អភិបាលរងខេត្តព្រះសីហនុ បានប្រសាសន៍ថា ការងាររបស់អាជ្ញាសាលា ត្រូវបានប្រគល់ជូនព្រះរាជអាជ្ញាអស់រយៈពេលប្រមាណជា១២ឆ្នាំ សាធារណជន និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ នៅតែមានការភ័ន្តច្រឡំលើសមត្ថកិច្ចរបស់អាជ្ញាសាលា និងព្រះរាជអាជ្ញាពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តដោយបង្ខំ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនមិនទាន់យល់ច្បាស់អំពីអំណាចរបស់អាជ្ញាសាលាក្នុងការប្រើកម្លាំង ឬស្នើជំនួយពីនគរបាល ឬកងកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងទៀត ដើម្បីអនុវត្តដោយបង្ខំ ហេតុដូច្នេះ ទើបពេលខ្លះមន្ត្រីអាជ្ញាសាលា មានការលំបាកនៅក្នុងការអនុវត្តនីតិវិធីស្នើសុំកម្លាំង ឬកែនកម្លាំង ជាពិសេសចំពោះករណី នៃការអនុវត្តដោយបង្ខំក្នុងសំណុំរឿងរក្សាការពារ ដែលតម្រូវឱ្យមានការអនុវត្តភ្លាមៗ ហើយដែលអាចនាំឱ្យមានការរាំងស្ទះដល់ការអនុវត្តដីការក្សាការពារ ប្រសិនបើមិនមានការចូលរួមភ្លាមៗពីកងកម្លាំង៕ដោយ៖កូឡាប
