ភ្នំពេញ ៖ បន្ទាប់ពីទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងគេចខ្លួនពីសំណាញ់ច្បាប់កម្ពុជា ហើយនៅបរទេសនោះ បាន សរសេរហ្វេសប៊ុកផ្លូវការ ចោទវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ (RFI) មានលំអៀង ទៅរករាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោហ៊ុន សែន។ ទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ ជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ (RFI) ពីទីក្រុងប៉ារីស ដោយទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី បានឆ្លើយពង្រាងមិនចំនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មានវិទ្យុបារាំង។ ពាក់ព័ន្ធនឹង ការចោទប្រកាន់នោះ លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ បានអះអាងថា អ្នកនយោបាយប្រជានិយម មិនមែនជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ នាយកគ្រប់គ្រងការផ្សាយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ (RFI) ជាខេមរភាសា និងជាអ្នកបកស្រាយលើភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បានសរសេរហ្វេសប៊ុកផ្លូវការថា អ្នកប្រជានិយមមិនមែនជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យទេ។ មានចំណុចរួមយ៉ាងតិចពីររវាង មនោគមវិជ្ជានៃប្រជានិយមផ្សេងៗ ដែលកំពុងកើនសន្ទុះ នៅក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃ។ ទី១៖ គឺ ការតាំងខ្លួនជារាស្ត្រ អ៊ីចឹងហើយបានជាគេដាក់ឈ្មោះឱ្យថា ប្រជានិយម អក្សរកាត់នៃ ប្រជារាស្ត្រនិយម ដ្បិតពួកប្រជានិយមតាំងខ្លួនជាអ្នកតំណាងផ្តាច់មុខឱ្យរាស្ត្រ និងតាំងខ្លួនជាអ្នកការពារផ្តាច់មុខផលប្រយោជន៍របស់រាស្ត្រ។
ពួកប្រជានិយមពូកែបំបោសអង្អែលរាស្ត្រ និងពូកែបោកប្រាស់រាស្ត្រ ដើម្បីសម្រេចប្រយោជន៍ នយោបាយរបស់ពួកគេ។ រាស្ត្រចង់បានអ្វី ពួកប្រជានិយមសន្យាហ្នឹង ទោះបីជាដឹងថា ក្រោយពីក្លាយជាអ្នក ដឹកនាំប្រទេសហើយ ពួកគេមិនអាចធ្វើតាមពាក្យសន្យាក៏ដោយ។ រីឯចំណុចរួមទី២៖ គឺការស្អប់ខ្ពើមពួកឥស្សរជនអ្នកមានអំណាចឬអ្នកមានឥទ្ធិពល ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស និងអ្នកកាសែតនៃ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានា (ទាំងពួកមិនកាន់ជើងខ្លួន ទាំងពួកមានជំហរអព្យាក្រឹត) ដែលពួកប្រជានិយមចោទថាស្ថិតនៅខាងពួកឥស្សរជន និងចោទថាកំពុងចិញ្ចឹមប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបច្ចុប្បន្នដែលមិនផ្តល់យោជន៍ដល់រាស្ត្រ។
នាយកគ្រប់គ្រងការផ្សាយវិទ្យុបារាំងជាខេមរភាសា បានបន្តលើកឡើងថា អាស្រ័យទៅតាមស្ថានភាពផ្ទៃក្នុងនៃប្រទេសនីមួយៗ ពួកប្រជានិយម ជាអ្នកប្រកាន់វណ្ណៈ និងប្រកាន់ពូជសាសន៍។ នៅក្នុងន័យនេះ ពួកប្រជានិយមដែលជាទូទៅមិនមែនជាអ្នកក្រីក្រទាល់តែសោះ ញុះញង់រាស្ត្រឱ្យស្អប់ខ្ពើមពួកអ្នកមាននិងអ្នកមានអំណាច ឱ្យស្អប់ខ្ពើមពួកអ្នកដែលមិនគាំទ្រពួកខ្លួន និងឱ្យស្អប់ខ្ពើមពួកជនអន្តោប្រវេសន៍ ដែលពួកគេចោទថាប្រឆាំងនឹងប្រយោជន៍រាស្ត្រ, ប្រឆាំងនឹងប្រយោជន៍ជាតិ។
នៅក្នុងកាលៈទេសៈនេះដែរ រាស្ត្រឆាប់ជឿពួកប្រជានិយមណាស់ ពីព្រោះពួកប្រជានិយមពូកែដុតរោលកំហឹងរបស់រាស្ត្រឱ្យគុំកួនថ្នាក់ដឹកនាំ ដោយចោទត្រង់ៗថា ថ្នាក់ដឹកនាំជាពួកក្បត់ជាតិ មិនធ្វើនយោបាយបម្រើប្រយោជន៍រាស្ត្រ ឬបម្រើប្រយោជន៍ជាតិទេ តែបម្រើប្រយោជន៍ពួកអ្នកមាន និងពួកអ្នកមានអំណាច ព្រមទាំងជួនកាល បម្រើប្រយោជន៍បរទេសជិតខាងទៅទៀត។ អ៊ីចឹងហើយ បានជាប្រជានិយមកើនឥទ្ធិពលនិងកើនសន្ទុះ នៅពេលណាដែលស្ថានភាពអន្តរជាតិ ឬស្ថានភាពតំបន់ ឬក៏ស្ថានភាពផ្ទៃក្នុងប្រទេសមានលក្ខណៈអាប់អួរខ្លាំង ធ្វើឱ្យរាស្រ្តមានអារម្មណ៍ថា មិនសូវមានសុខក្សេមក្សាន្ត និងធ្វើឱ្យរាស្ត្រមានអាម្មណ៍ថា អ្នកមានរឹតពីមាន រីឯអ្នកក្ររឹតពីក្រ។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ បានបន្តថា មានឧទាហរណ៍ច្រើនក្នុងអតីតកាល និងនៅក្នុងបច្ចុប្បន្នកាល ដែលបង្ហាញថា ជាញឹកញយ កម្លាំងនយោបាយប្រជានិយម បានឡើងក្តាប់អំណាចតាមរយៈការបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែពេលក្លាយជារដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងប្រទេសហើយ កម្លាំងប្រជានិយម តែងតែឈានបន្តិចម្តងៗ ទៅដល់ការរំលោភបំពានគោលការណ៍នៃលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់បុគ្គល ដ្បិតជាតិនិយមខ្លាំងពេក ស្អប់ជនជាតិបរទេសខ្លាំងពេក និងស្អប់គុំកួនអ្នកប្រឆាំងនឹងពួកខ្លួនខ្លាំងពេក។
ជារួមមកពួកប្រជានិយម ពេលមានអំណាចនៅក្នុងដៃហើយ មិនរារែកនឹងប្រមូលផ្តុំអំណាចបែបផ្តាច់ការឡើយ ដ្បិតអាងថា ពួកគេបំពេញតាមបំណងរបស់រាស្ត្រដែលបានបោះឆ្នោតឱ្យពួកគេ ក្នុងគោលដៅសងសឹកអ្នកធ្វើបាបរាស្ត្រ។
ចំណែកលោក ម៊ុត ចន្ថា (Chantha Muth) ជាអតីតមន្រ្តីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានសរសេរខំមិនលើគណនីហ្វេសប៊ុកមួយថា វត្តមានរបស់អ្នកកាសែត ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំ និងអ្នកនយោបាយ គឺជារឿងធម្មតា ទី១)ដោយសារមនោសញ្ចេតនាឈាមជ័រជាខ្មែរដូចគ្នា, ទី២)អ្នកកាសែតនិងអ្នកនយោបាយ តែងតែផ្សាភ្ជាប់គ្នាដោយសារអ្នកកាសែត ត្រូវការអ្នកនយោបាយ ដើម្បីបានព័ត៌មាន រីឯអ្នកនយោបាយ ត្រូវការអ្នកកាសែត ដើម្បីផ្សាយព័ត៌មាន, ទី៣)កាយវិការគោរពស្រឡាញ់ជាសារធាតុរបស់មនុស្សលោក។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុត គឺការគោរពវិជ្ជាជីវៈនិងក្រមសីលធម៌ និងមនសិការឯករាជ្យនិងមិនលំអៀង។ ឯករាជ្យនិងមិនលំអៀង ឬអត់ គឺអាស្រ័យលើខ្លឹមសារព័ត៌មាន ពិត ត្រឹមត្រូវ និងតថភាព។
រីឯលោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរក្នុងផេកហ្វេសប៊ុក (Sam Rainsy) កាលពីថ្ងៃទី៣០ តុលា ២០១៩ ពីទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំងថា
“បទសម្ភាសន៍លោក សម រង្ស៊ី កាលពីម្សិលមិញ ជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ (RFI) ពីទីក្រុងប៉ារីស។ នាយកដ្ឋាន វិទ្យុ RFI ជាភាសាខ្មែរ ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បុគ្គលមួយក្តាប់តូច ដែលបម្រើរបប ហ៊ុន សែន ដោយបិទមុខ”៕ដោយ៖កូឡាប
