ភ្នំពេញ៖ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្ដីពី អង្គការលីកាដូ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០នេះ សំណូមពរឱ្យចាត់វិធានការឱ្យបានឆាប់រហ័ស ក្រោយពីទារកម្នាក់ស្លាប់ដោយសាររស់នៅជាមួយម្ដាយក្នុងពន្ធនាគារ។
ទារកអាយុ៥ខែម្នាក់រស់នៅជាមួយម្ដាយ ដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ (ព្រៃសរ) បានស្លាប់កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៦ ខែមករា នៅមន្ទីរពេទ្យ មិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ការស្លាប់ដ៏ខ្លោចផ្សារនេះបង្ហាញពី តម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់អាជ្ញាធរក្នុងការផ្ដល់អាទិភាពសិទ្ធិនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន សម្រាប់ស្ត្រីដែលមានកូនតូចនៅជាមួយ។
ស្រ្តីជាម្ដាយក្មេងរងគ្រោះ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ កាលពីពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១៩ បន្ទាប់ពីរងការចោទប្រកាន់ពីអាជ្ញាធរថា បានកាន់កាប់កញ្ចប់ថ្នាំញៀនប្រភេទមេតាហ្វេតាមីន ដែលមានតម្លៃត្រឹមតែមួយម៉ឺនរៀល ឬ២,៥ដុល្លារ។ អ្នកស្រីមិនត្រូវបានផ្ដល់មេធាវីការពារក្ដីទេ ហើយក៏មិនបានដឹងពីសិទ្ធិក្នុងការស្នើសុំនៅក្រៅឃុំផងដែរ។ អ្នកស្រីមានផ្ទៃពោះ៨ខែ នៅពេលត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំដោយទទូចឱ្យអាជ្ញាធរចាត់វិធានការឱ្យបានឆាប់រហ័ស ដើម្បីធានាថាករណីបែបនេះមិនកើតមានឡើងម្ដងទៀត។
ការស្លាប់
កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ទារក ទេវី អាយុ៥ខែ ដែលលីកាដូបានប្ដូរឈ្មោះដើម្បីរក្សាឯកជនភាព បានរងរបួសជាទម្ងន់ដោយបាក់ឆ្អឹងភ្លៅ។ នៅតែមិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់អំពីរឿងហេតុដែលនាំឱ្យនាងរងរបួសនេះ។ បុគ្គលិកពេទ្យនៅមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២បានពិនិត្យស្ថានភាពជំងឺរបស់នាង និងបានបញ្ជូននាងនិងម្ដាយ ទៅមន្ទីរពេទ្យ មិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ដែលបានព្យាបាលអ្នកជាប់ឃុំមកពីពន្ធនាគារកន្លងមក។ បុគ្គលិកពេទ្យបានថតកាំរស្មីអ៊ិច និងបានរកឃើញថា ទារកនេះបានបាក់ឆ្អឹងភ្លៅ។
ទេវី និងម្ដាយ ត្រូវបានបញ្ជូន ទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ ដោយសារខាងមន្ទីរពេទ្យលើកឡើងថា មិនមានអ្នកជំនាញដើម្បីព្យាបាលអ្នកជំងឺក្មេងបែបនេះទេ។ មន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិក៏បានព្យាបាល ទារករងគ្រោះ រួចហើយក៏បញ្ជូននាងត្រឡប់ទៅមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២វិញ ទោះបីជាបុគ្គលិកពន្ធនាគារបានស្នើសុំ ទេវី និងម្ដាយ ស្នាក់នៅពេទ្យមួយយប់ដើម្បីតាមដានស្ថានភាពជំងឺ។ បុគ្គលិកមន្ទីរពេទ្យបានបដិសេធ និងត្រូវបានរាយការណ៍ថា បាននិយាយថា គ្មានបន្ទប់ទំនេរសម្រាប់ ទេវី និងម្ដាយទេ។
អំឡុងពេលមួយសប្ដាហ៍ក្រោយមក ស្រ្តីជាម្ដាយបានកត់សម្គាល់ឃើញថា ទេវីមានអាការៈក្ដៅខ្លួន និងក្អកជាប្រចាំ។ មន្រ្តីពន្ធនាគារបាននាំ ទេវី ត្រឡប់ទៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិវិញ។ វេជ្ជបណ្ឌិតនៅទីនោះបានជួបជាមួយ ទេវី និងម្ដាយរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ មុនពេលកំណត់ការណាត់ជួបតាមដានជំងឺនៅ៣សប្ដាហ៍ក្រោយ។ ស្រ្តីជាម្ដាយបានប្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិតថា នាងអស់ថ្នាំដែលបានផ្ដល់ឱ្យ ទេវី លេបកាលពីលើកមុនហើយ ប៉ុន្តែវេជ្ជបណ្ឌិតមិនបានឱ្យថ្នាំលេបបន្ថែមសម្រាប់ ទេវី ទេ។ មិនមានភាពច្បាស់លាស់ពីវេជ្ជបញ្ជាដែលត្រូវបានណែនាំដោយគ្រូពេទ្យទេ។
ត្រឹមថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ទេវី មានការពិបាកដកដង្ហើម។ ម្ដាយរបស់នាង បានកត់សម្គាល់ឃើញថា ទេវី បានចាប់ផ្ដើមបាត់បង់ស្មារតី និងបានប្រាប់ទៅមន្រ្តីពន្ធនាគារភ្លាមៗ។ បុគ្គលិកពេទ្យនៅមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ បានដាក់សេរ៉ូម ទេវី និងបញ្ជូននាងទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យ មិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ជាកន្លែងដែលអ្នកទាំងនោះសម្អាតស្លេស្ម៍ និងថតកាំរស្មីអ៊ិច សួតរបស់នាង។ ទេវី និងម្ដាយ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យសម្រាកព្យាបាលមួយយប់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ។
ការធ្វើកោសល្យវិច័យសាកសពបានបង្ហាញថា ទេវី បានស្លាប់ដោយសារជំងឺរលាកសួត និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ។
លុះដល់ព្រឹកថ្ងៃ២៦ ខែមករា ទេវី ពិបាកដកដង្ហើមជាខ្លាំង។ នាងត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់បន្ទប់សង្រ្គោះបន្ទាន់ ជាកន្លែងដែលវេជ្ជបណ្ឌិតបានព្យាយាមយកស្លេស្ម៍៍ចេញពីសួតរបស់នាង និងបានធ្វើចលនាបេះដូង ប៉ុន្តែនាងនៅតែមិនដឹងខ្លួន។ បន្ទាប់មក ទេវី ត្រូវបានដាក់នៅក្នុងទូកញ្ចក់បំពាក់ជាមួយនឹងអុកស៊ីហ្ស៊ែន។
៣នាទីក្រោយមក នាងក៏បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។
ការធ្វើកោសល្យវិច័យសាកសពបានបង្ហាញថា ទេវី បានស្លាប់ដោយសារជំងឺរលាកសួត និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ។
ការលូតលាស់ធំធាត់នៅក្នុងពន្ធនាគារ
បច្ចុប្បន្ននេះ មានកុមារចំនួន១០៣នាក់ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះចំនួន៤៣នាក់កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារចំនួន១៨ ដែលអង្គការលីកាដូបានធ្វើការឃ្លាំមើល ហើយតួលេខនេះកើនឡើងស្ទើរតែ២ដង គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧មក។ មណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ ជាពន្ធនាគារតែមួយគត់នៅកម្ពុជា ដែលសាងសង់ឡើងសម្រាប់ដាក់អ្នកទោសជាស្រ្តីនិងកុមារ និងអាចផ្ទុកអ្នកជាប់ឃុំជាផ្លូវការត្រឹមតែ៣៥០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ មានអ្នកជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារនេះរហូតដល់ ១៨៥០នាក់។
កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៥ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានអំពាវនាវ ឱ្យបង្កើតគណៈកម្មាធិការ ដើម្បីផ្ដល់ការលើកលែងទោសដល់ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងស្រ្តីជាប់ពន្ធនាគារដែលមានកូនតូចនៅជាមួយ។ សម្ដេចក៏បានប្រកាសដែរថា ករណីនេះគួរត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាជំហានដំបូងមួយ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថា មិនមានកុមារផ្សេងទៀតលូតលាស់ធំធាត់ នៅក្នុងពន្ធនាគារកម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី បានមានប្រសាសន៍ម្ដងទៀត ក្នុងការជំរុញឱ្យ ក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងកិច្ចការនារី ពិនិត្យឡើងវិញពីស្ថានភាពនៃស្ត្រីជាប់ឃុំក្នុងដំណាក់កាលឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ។ សម្ដេចបានមានប្រសាសន៍ជាច្រើនអំពីជីវិតដ៏លំបាក ដែលស្រ្តីជាប់ឃុំកំពុងជួបប្រទះក្នុងពន្ធនាគារ។
នៅសប្ដាហ៍នេះ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានអំពាវនាវម្ដងទៀត ឱ្យចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ដើម្បីពន្លឿនសវនាការរបស់ស្ត្រីដែលកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ ក៏ដូចជាស្នើឱ្យជួលសណ្ឋាគារ ដើម្បីបើកសវនាការជំនុំជម្រះក្ដីប្រសិនបើសាលសវនាការមិនគ្រប់។
អង្គការលីកាដូ គាំទ្រប្រសាសន៍របស់សម្ដេចដែលថា កុមារ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះមិនគួរត្រូវបានឃុំខ្លួនទេ។ យើងខ្ញុំជឿជាក់ថា ក្មេងតូចនិងកុមារគួរតែត្រូវបាននៅជិតម្ដាយរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែយើងខ្ញុំមិនជឿជាក់ថា ពន្ធនាគារគឺជាកន្លែងដែលមានផាសុកភាព ឬសុវត្ថិភាពសម្រាប់ពួកគេដើម្បីលូតលាស់ធំធាត់នោះទេ។ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧មក នៅពេល “យុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀន” ត្រូវបានប្រកាស តួលេខកុមារ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះនៅក្នុងពន្ធនាគារ មានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង។
អង្គការលីកាដូ សូមផ្ដល់អនុសាសន៍មួយចំនួនដូចជា៖
• អ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់ដែលមានសិទ្ធិ គួរត្រូវបានសាកសួរថាតើអ្នកទាំងនោះចង់ស្នើសុំនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការដែរឬទេ ជាពិសេសករណីអ្នកជាប់ឃុំដែលងាយរងគ្រោះដូចជា ស្រ្តីមានកូនតូចនៅជាមួយ និងអនីតិជនជាដើម។
• គួរផ្ដល់អាទិភាពចំពោះ សវនាការសុំនៅក្រៅឃុំនៃករណីរបស់អ្នកជាប់ឃុំដែលងាយរងគ្រោះដូចជា ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងស្រ្តីមានកូនតូចនៅជាមួយ ដូចនេះអ្នកទាំងនេះមិនចាំបាច់ត្រូវឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នក្នុងរយៈពេលវែង និងមិនមានពេលវេលាកំណត់ជាក់លាក់។
• ធានាថា ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ គួរត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយសមស្រប និងជាជម្រើសចុងក្រោយ ដោយអនុលោមតាមគោលការណ៍សន្មត់ថាគ្មានទោស និងការពិចារណាឱ្យបានហ្មត់ចត់អំពីអ្នកជាប់ឃុំដែលងាយរងគ្រោះ។
• ធានាថា រាល់បុគ្គលដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ទទួលបានសិទ្ធិ និងកិច្ចការពារផ្នែកច្បាប់ពេញលេញ ការជូនដំណឹងត្រឹមត្រូវពីបទចោទប្រឆាំងនឹងអ្នកទាំងនោះ និងដឹងពីនីតិវិធីពាក់ព័ន្ធនឹងការដាក់ពាក្យស្នើសុំ និងទទួលបានសិទ្ធិនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ជាពិសេសក្នុងករណីនៃអ្នកជាប់ឃុំដែលងាយរងគ្រោះដូចជា អនីតិជន ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងស្រ្តីមានកូនតូចនៅជាមួយជាដើម។
• ផ្សព្វផ្សាយពីការណែនាំអំពីរបៀបដែលអាជ្ញាធរ នគរបាលយុត្តិធម៌ និងមន្ត្រីតុលាការ គួរដោះស្រាយករណីពាក់ព័ន្ធនឹងម្ដាយ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថា ករណីឃុំខ្លួនអ្នកទាំងនេះមិនមានច្រើន នៅពេលអនាគត។
• ម្ដាយ និងស្ដ្រីមានផ្ទៃពោះ ដែលត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសពីបទមជ្ឈិម គួរត្រូវបានព្យួរទោស។
អង្គការលីកាដូក៏សូមសំណូមពរដោយទទូចឱ្យអាជ្ញាធរធ្វើការស៊ើបអង្កេត ឱ្យបានពេញលេញទៅលើការស្លាប់របស់ ទេវី និងសូមផ្ដល់ជាអនុសាសន៍ឱ្យ អាជ្ញាធរបង្កើតគោលការណ៍ណែនាំច្បាប់មួយពាក់ព័ន្ធ នឹងនីតិវិធីសម្រាប់បញ្ជូនកុមារ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះទៅមន្ទីរពេទ្យ។ គោលការណ៍នេះគួរដាក់បញ្ចូលការបញ្ជូនកុមារ ទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ និងអនុញ្ញាតឱ្យកុមារទាំងនោះ សម្រាកព្យាបាលជាមួយម្ដាយរបស់ពួកគេ នៅមន្ទីរពេទ្យយ៉ាងតិចណាស់២៤ម៉ោង។
យើងខ្ញុំសង្ឃឹមថា ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងស្រ្តីមានកូនតូចទាំងអស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ដែលកំពុងអនុវត្តការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ អាចទទួលបានសិទ្ធិនៅក្រៅឃុំ ឬក៏ត្រូវបានជំនុំជម្រះមុនការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ ថ្ងៃទី៨ មីនា ឆ្នាំ២០២០ ខាងមុខនេះ៕ដោយ៖កូឡាប
