រាជធានីភ្នំពេញ៖ ព័ត៌មានទទួលបានពីមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រនៃក្រសួងសុខាភិបាល បានឲ្យដឹងថា បុគ្គលគ្រប់រូប គឺជាអ្នកថែទាំសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួនបានល្អប្រសើរបំផុតក្នុងការលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ ការពារជំងឺគ្រុនឈាម និងជំងឺផ្សេងៗទៀត ។
លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ឱ វណ្ណឌីន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាល និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានលើកឡើងក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបការងារបស់ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រឆ្នាំ២០១៩ និងលើកទិសដៅការងារឆ្នាំ២០២០ ដោយនារសៀលថ្ងៃទី ២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ នៅសណ្ឋាគារសុខាភ្នំពេញ ។
នៅក្នុងសន្និបាតរយៈពេលពីរថ្ងៃនេះ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រ បានបង្ហាញ និងពិភាក្សាគ្នាយ៉ាងផុលផុសដោយពិនិត្យលើសមិទ្ធផលដែលសំរេចបានក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដោយមានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង ថ្នាក់ដឹកនាំមន្ទីរសុខាភិបាល រាជធានី-ខេត្ត និងអង្គការដៃគូសុខាភិបាល ដែលជាផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា សំដៅលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់នៅឆ្នាំ ២០២៥។ អង្គសន្និបាតក៏បានបង្ហាញនូវផែនការ និងការតាំងចិត្តខ្ពស់ក្នុងការបន្តអនុវត្តផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្មវិធីជាតិទាំងបី ដោយកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ត្រូវសំរេចនូវគោលដៅមិនមានអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺគ្រុនចាញ់ និងលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ប្រភេទ Plasmodium falciparum ឲ្យបាននៅឆ្នាំ ២០២០នេះ។
លោកស្រីរដ្ឋលេខាធិការបានលើកឡើងថា ចំពោះជំងឺគ្រុនឈាមឆ្នាំ២០១៩ គឺជាឆ្នាំដែលជំងឺគ្រុនឈាមរាតត្បាតទូទាំងសកលលោក ពិសេសតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក រាប់ទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ដែលមានចំនួនករណីសរុប ៦៨.៥៩៧ករណី គឺប្រហែល៣ដងច្រើនជាងឆ្នាំ២០១៨ដែលមានតែ២៤.៦៨៤ករណី។ តែសមិទ្ធផលគួរជាទីមោទនភាព គឺយើងបានគ្រប់គ្រងស្ថានភាពបានយ៉ាងទាន់ពេលវេលា និងហ្មត់ចត់បំផុត ព្រោះថា យើងបានកាត់បន្ថយកំពូលអត្រាឈឺបាន៤សប្តាហ៍មុនកាលកំណត់គ្រោងទុកពីសប្តាហ៍ទី៣២ មកនៅកំពូលត្រឹមសប្តាហ៍ទី២៨ បានន័យថាបង្ការមិនអោយមានករណីជំងឺគ្រុនឈាមបានជាង២ម៉ឺនករណី។ លើសពីនេះ គឺអាត្រាស្លាប់ឆ្នាំ២០១៩ មាន ០,០៧% គឺទាបជាងឆ្នាំ២០១៨ ដែលមានរហូតដល់ ០,០៩% និងអត្រា០,០៧%នេះ ក៏ទាបជាងដែរ បើប្រៀបធៀបជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់រាប់ទាំងប្រទេសថៃ ម៉ាឡេស៊ី និងហ្វីលីពីន។
ចំណែកឯកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺដង្កូវព្រូន នៅតែធានាបានការទប់ស្កាត់មិនអោយមានករណីថ្មីនៃជំងឺដង្កូវព្រូនជើងដំរី (ឬ Lymphatic Filariasis) បន្ទាប់ពីក្រសួងសុខាភិបាលបាទទួលនូវវិញ្ញាបនប័ត្រពីអង្គការសុខភាពពិភពលោកបញ្ជាក់ថាជំងឺនេះលែងជាបញ្ហាសុខភាពសារធារណៈក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៧កន្លងមក។ ជំងឺស៊ីស្តូបានបន្តថយចុះអត្រាប្រេវ៉ាឡង់ពី០,៤%នាឆ្នាំ២០១៨ មកនៅ០,៣%ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដែលកាន់តែខិតជិតទៅដល់ការលប់បំបាត់នាឆ្នាំ២០២៥។ អត្រាគ្របដណ្តប់ថ្នាំសមូហភាព Mebendazole & Albendazole ទំលាក់ព្រូនឆ្លងតាមដី ឆ្នាំ២០១៩ បានជាង៩លាននាក់ ស្មើនឹងជិត៩០%នៃប្រជាជនគោលដៅ គឺកើនឡើងជាង១%បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៨ ដែលជាកត្តានាំអោយ អត្រាប្រេវ៉ាឡង់ជំងឺព្រូនឆ្លងតាមដីថយចុះពី១៩,៤%នាឆ្នាំ២០១៨ មកនៅ ៨,៧%ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។
នៅក្នុងឱកាសនេះ លោកស្រីរដ្ឋលេខាធិការបានលើកឡើងថា បុគ្គលគ្រប់រូប គឺជាអ្នកថែទាំសុខភាពរបស់ខ្លួនបានល្អប្រសើរបំផុត ក្នុងការលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ ការពារជំងឺគ្រុនឈាម និងជំងឺផ្សេងៗទៀត មានន័យថា បើទោះជាមានកម្មវិធីឫយុទ្ធសាស្ត្រល្អយ៉ាងណាក៏ដោយ តែបើបុគ្គលមិនអនុវត្តវិធានការណ៍ការពារ និងថែទាំសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួនទេនោះ ជំងឺនឹងញាំញីលើបុគ្គលនោះ។
ក្នុងកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ លោកស្រីសូមធ្វើការកោតសរសើរភាគីពាក់ព័ន្ធនូវជោគជ័យ ដែលគ្មានករណីស្លាប់ដោយជំងឺគ្រុនចាញ់ក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ហើយអំពាវនាវ សូមអោយខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តទៀតដើម្បីរក្សាអោយបាននូវគ្មានករណីស្លាប់ដោយជំងឺគ្រុនចាញ់បន្តទៅទៀត។ ទោះបីយើងបានសម្រេចនូវសូចនាករ អត្រា ស្លាប់ ដោយជំងឺគ្រុនចាញ់មុនកាលកំណត់ ៣ឆ្នាំ ក៏ដោយ ក៏យើងមិនត្រូវស្កប់ស្កល់នឹងលទ្ធផលនេះទេ ព្រោះយើងនៅមានភារកិច្ចជាច្រើនទៀត ដែលត្រូវអនុវត្តតាមផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិលុបបំបាត់ជំងឺ គ្រុនចាញ់ឆ្នាំ២០១១-២០២៥ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ពិសេសគឺក្នុងដំណាក់កាលដំបូង ត្រូវលុប បំបាត់ឲ្យ បាននូវជំងឺគ្រុនចាញ់ប្រភេទសន្ធំ (ឬ ហ្វាល់ស៊ីប៉ារ៉ូម) នាឆ្នាំ២០២០នេះ ក្នុងនោះ ក្រុមការងារពិសេសេ លុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ថ្នាក់ខេត្ត គឺជាសោរគន្លឹះមួយនៃកាតព្វកិច្ចសំរេចលើ ភារកិច្ចបេសកកម្ម លុប បំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ប្រចាំខេត្តនីមួយៗ ពិសេសត្រូវតែគ្រប់គ្រងអោយបាននូវស្ថិតិចលនាប្រជាជនចល័តចូលក្នុងតំបន់ប្រឈមសំបុកចំលងជំងឺគ្រុនចាញ់ ក្នុងព្រៃជ្រៅៗ ឬភ្នំ។
ផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍គ្នាពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀតក្នុងការលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ ក៏ដូចជាប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនឈាម បានន័យថាទោះបីជា ការងារជំងឺគ្រុនចាញ់ ឬគ្រុនឈាមក៏ដោយ គឺគ្រប់ខេត្តនិមួយៗបានបង្កើត និងមានហើយស្រាប់នូវក្រុមការងារពិសេសថ្នាក់ខេត្តលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ ដែលក្រុមការងារនេះត្រូវតែពិនិត្យតាមដាននូវស្ថានភាពវិវត្តន៍របស់ជំងឺគ្រុនចាញ់ គ្រុនឈាមជាប្រចាំ រួចត្រូវតែជំរុញពង្រឹងរាល់សកម្មភាពជាយុទ្ធសាស្ត្រអោយមានប្រសិទ្ធភាព និងទាន់ពេលវេលា។
ត្រួតពិនិត្យមើលនៅការដ្ឋានសំណង់ កន្លែងធ្វើរថយន្ត ឬលក់សំបករថយន្ត និងបរិវេណជុំវិញផ្ទះដើម្បីលុបបំបាត់ជម្រកមូសខ្លាសំលាប់ដង្កូវទឹក ដែលនេះក៏ជាបន្ទុកការងារមួយដែលក្រុមការងារពិសេសថ្នាក់ខេត្តលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនឈាម ត្រូវតែផ្តួចផ្តើមគំនិត និងចាត់វិធានការយ៉ាងណាចំពោះការងារគ្រប់គ្រងភ្នាក់ងារចំលង ឬលុបំបាត់ប្រភពកកើតមូសខ្លាដែលមាននៅតាមការដ្ឋានសំណង់ កន្លងជួសជុល លក់ ឬប៉ះកង់ឡានម៉ូតូ ដែលទុកពាសវាពាសកាល។ លោកស្រីលើកឡើងថា ខ្ញុំសូមអនុញ្ញាតផ្តល់អនុសាសន៍ថា សម្រាប់ការងារនេះចាំបាច់ត្រូវតែប្រជុំផ្សព្វផ្សាយ ណែនាំ អនុវត្ត គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ និងតាមដានប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តន៍ជាប់ជាប្រចាំ ជាចាំបាច់។
សកម្មភាព បង្ការ ជំងឺគ្រុនឈាម គឺត្រូវតែមានកិច្ចសហការល្អរវាង ប្រជាពលរដ្ឋ -អាជ្ញាធរដែនដី និងមន្ត្រីសុខាភិបាល ដោយ ជំរុញ លើក ទឹកចិត្តឲ្យមានការចូលរួមពីសហគមន៍ ក៏ដូចជាប្រជាជនម្នាក់ៗត្រូវយល់ថា “ កំចាត់មូសខ្លា ឬបង្ការ ជំងឺគ្រុនឈាមគឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រជាជនម្នាក់ៗ“ និង “ ប្រជាជនម្នាក់ៗត្រូវធានាថា ផ្ទះ របស់ខ្ញុំ គ្មានដង្កូវទឹកទេ “ តាមរយៈ ការអប់រំសុខភាពផ្សព្វផ្សាយ អោយបានញឹកញាប់តាមគ្រប់ មធ្យោបាយ ដែលអាចធ្វើបាន។ ថ្នាំអាបែតដែលបានត្រៀមផ្គត់ផ្គង់សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២០ សូម ប្រធានមន្ទីរ សុខាភិបាលរាជធានី-ខេត្តនីមួយៗត្រូវម្ចាស់ការទទួលខុសត្រូវចាត់ចែងដឹកជញ្ជូនទៅចែក ចាយ ផ្គត់ផ្គង់ដល់ថ្នាក់ក្រោមឱវាទ និងអន្តរាគមន៍សម្របសម្រួលដាក់ថ្នាំអាបែតចូលដល់ក្នុងពាង-អាង ទឹក ប្រជាជន ឲ្យបានទាន់ពេលវេលា និងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់លើការគ្របដណ្តប់ថ្នាំ និងក្នុងករណី ចាំ បាច់ត្រូវ បាញ់ ថ្នាំសម្លាប់មូសគ្រប់គ្រងការផ្ទុះជំងឺ។ សូមរំលឹកផងដែរថា ការបាញ់ថ្នាំមូសច្រើនពេកអាចជំរុញអោមានភាពស៊ាំថ្នាំលើពពួកសត្វមូស ដែលនឹងបង្កផលវិបាកយ៉ាងច្រើនក្នុងការសម្លាប់មូសខ្លាឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនាពេលអនាគត។ លើសពីនេះ ភ្នាក់ងារសុខាភិបាលត្រូវជំរុញ បំផុសប្រជាជនឲ្យមកទទួល សេវារដ្ឋ ពិនិត្យព្យាបាល ត្រួតពិនិត្យ និងត្រៀមមធ្យោបាយគ្រប់គ្រាន់ ទាំង ថវិកា សម្ភារបរិក្ខារ និងសមត្ថភាពបច្ចេកទេស ដើម្បីធានាគ្រប់គ្រងបាននូវករណី ជំងឺ គ្រុន ឈាមនៅតាមមូលដ្ឋានសុខាភិបាលសាធារណៈ។ ការអន្តរាគមន៍ជាអាទិភាពមួយទៀត គឺចលនាអប់រំសុខភាពនៅតាមរយៈសាលារៀនឲ្យ មាន ការចូល រួម ពី លោកគ្រូអ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្ស ដើម្បីបញ្ចៀសការផ្ទុះរាតត្បាតជំងឺជាយថាហេតុ។ រួមគ្នាបំបាត់ជំរកមូសខ្លា ជាវិធានការដ៏ល្អប្រសើរបំផុត ទើបចៀសផុតពីការចំលងជំងឺគ្រុនឈាម។
ចំពោះការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺដង្កូវព្រូន មន្ទីរសុខាភិបាលរាជធានី-ខេត្តទាំងអស់ត្រូវតែជំរុញបន្តនូវការងារផ្តល់ថ្នាំទំលាក់ព្រូន ក៏ដូចជាការងារអប់រំសុខភាពនៅតាមសាលារៀនដូចជា ការរស់នៅស្អាត ហូបស្អាត មានអនាម័យល្អ ពិសេសដល់សិស្សានុសិស្សតាមសាលារៀន ក៏ដូចជាសហគមន៍។ សូមបន្តរក្សាអត្រាគ្របដណ្តប់ការផ្តល់ថ្នាំទម្លាក់ព្រូននៅសាលារៀនអោយនៅខ្ពស់លើសពី៩០% ព្រមទាំងត្រូវខិតខំពង្រីកអត្រាគ្របដណ្តប់នៃការផ្តល់ថ្នាំទំលាក់ព្រូននេះសម្រាប់ស្ត្រីក្នុងវ័យបន្តពូជ ដើម្បីរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពមាតា និងកុមារ។ កត្តាជោគជ័យលើការអន្តរាគមន៍នានា គឺទាមទារការសហការជិតស្និទ្ធជាមួយលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ នៅតាមសាលារៀន រោងចក្រ សហគ្រាស និងសហគមន៍ជាដើម។
លោកស្រីបានគូសបញ្ជាក់ពីជំងឺ Covid-19 ថា មកដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២០ ម៉ោង៤រសៀលនេះ កម្ពុជាមិនទាន់មានករណីជំងឺ Covid-19 ត្រូវបានរកឃើញលើប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ គឺមានតែមួយករណីគត់ដែលបានកើតឡើងលើជនជាតិចិននៅខេត្តព្រះសីហនុកន្លងមកហើយគាត់បានទទួលការព្យាបាលជាសះស្បេីយវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសរបស់គាត់វិញរួចហើយ។ លោកជំទាវក៏បានលើកឡើងពីការស្នើសុំភាគីចិននូវឯកសារនិងការចែករំលែកបទពិសោធន៍នៃការព្យាបាលជំងឺ Covid-19 ដោយប្រើឱសថ Chloroquine phosphate តាមរយៈការសម្របសម្រួលពីអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ផងដែរ។
មុននឹងប្រកាសបិទអង្គសន្និបាត លោកជំទាវ បានផ្តល់ជាអនុសាសន៍៣ចំណុច៖ ទី១៖ 3R: Reduce តើយើងមានផែនការអ្វីខ្លះ ធ្វើបានអ្វីខ្លះនិងគួរបន្តធ្វើអ្វីទៀតដើម្បីឆ្លើយតប ។ Redefine: ពិភាក្សាជាមួយគ្នាថាតើយើងគួរធ្វើអ្វីជាបន្តទៀត។ Reinforcement: ការពង្រឹងនិងជម្រុញសកម្មភាពដើម្បីឲ្យកាន់តែប្រសើរ។
ទី២៖ CPR: Control ត្រួតពិនិត្យ, Prevention ការពារ, Response ការឆ្លើយតប។ ទី៣៖ Mobilize Resources ការប្រមែប្រមូលធនធាន និងប្រើប្រាស់អោយចំកន្លែងនិងតម្រូវការ៕ដោយ៖បញ្ញាស័ក្តិ
