តំបន់ការពារធម្មជាតិ ៖ សត្វត្រយ៉ងយក្សចំនួន៣ក្បាល ដែលជាប្រភេទបក្សីតំណាងជាតិខ្មែរ ត្រូវបានពុលស្លាប់ក្នុងករណីដាក់ថ្នាំបំពុលដោយចេតនាមួយ ដែលចំនួននេះសើ្មនឹងការបាត់បង់ប្រហែលពី១ ទៅ ២ភាគរយ នៃចំនួនសត្វត្រយ៉ងយក្សសរុបនៅលើពិភពលោក។ នេះបើតាមការផ្សាយព័ត៌មានរបស់អង្គការ WCS Cambodia កាលពីថ្ងៃទី១៦ខែមេសាឆ្នាំ២០២០។
នេះជាផ្នែកមួយនៃក្តីបារម្ភជាសកល ដែលអ្នកអភិរក្សកំពុងកត់សម្គាល់ឃើញ មានការកើនឡើង នៃការបរបាញ់ប្រភេទសត្វ ត្រូវការពារចាប់តាំង ពីការរីករាលនៃវីរុសកូរ៉ូណា បានចាប់ផ្តើមធ្វើឱ្យ ប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច លក្ខណៈប្រពៃណី និងសង្គមកិច្ចនៅតំបន់ជនបទ។
អង្គការ WCS Cambodia បានឲ្យដឹងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា ហេតុការណ៍ត្រូវបានរកឃើញកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០ នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃឆែប ខេត្តព្រះវិហារ។ សត្វត្រយ៉ងយក្សទាំង៣ក្បាលនេះ ត្រូវបានបំពុលសម្លាប់ដើម្បីយកសាច់ធ្វើជាអាហារ ឬយកទៅលក់នៅទីផ្សារ។
ក្រៅពីការប្រមាញ់សត្វត្រយ៉ងយក្សដោយខុសច្បាប់ កូនរនាលពណ៌ជាង ១០០ ក្បាល ត្រូវបានគេប្រមាញ់នៅចុងខែមីនា នៅតំបន់រមណីយដ្ឋានព្រែកទាល់រ៉ាមសារ ដែលជាអាណានិគមលើទឹកដ៏ធំបំផុតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ក្នុងរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ ស្របពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចបានបិទ ហើយប្រាក់ចំណូលថយចុះកាន់តែតិចទៅៗ អ្នកអភិរក្សបានមើលឃើញ ពីការកេងប្រវ័ញ្ចលើធនធានធម្មជាតិ កំពុងមានការកើនឡើង រួមទាំងការប្រមាញ់ខុសច្បាប់លើសត្វព្រៃត្រូវការពារផងដែរ។
លោក Colin Poole នាយកប្រចាំមហាតំបន់មេគង្គរបស់ WCS, Greater Mekong មានប្រសាសន៍ថា“ ដោយសារតម្រូវការចាំបាច់បន្ទាន់ ប្រជាជននៅតាមជនបទ គ្មានជម្រើសអ្វី ក្រៅតែពីពឹងផ្អែកលើធនធានធម្មជាតិនោះទេ ហើយយើងកំពុងមើលឃើញការកើនឡើងខ្ពស់ អំពីបញ្ហាប្រមាញ់ខុសច្បាប់នេះ។ ការប្តេជ្ញាចិត្តជាបន្តរបស់អ្នកអភិរក្ស ដើម្បីអប់រំប្រជាជននៅតាមតំបន់ជនបទនានា នៅទូទាំងតំបន់ គឺពេលនេះមានសារសំខាន់ណាស់ ព្រោះពួកគេគ្មានបណ្តាញសុវត្ថិភាព និងស្ថិតក្នុងភាពឯកោនៅជួរមុខ ដែលជាអ្នកការពារព្រៃឈើ សត្វព្រៃ ស្ថិតនៅជួរមុខនិងចុងក្រោយគេក្នុងនិង នៅជុំវិញសហគមន៍របស់ពួកគេ។
ចាប់តាំងពីដើមខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០២០ ក្រុមល្បាតតំបន់ការពារសហគមន៍ធម្មជាតិ និងមន្រ្តីឧទ្យានុរក្សមន្ទីរបរិស្ថានខេត្ត បានចាត់វិធានការលើការប្រមាញ់សត្វបក្សីដោយប្រើថ្នាំពុលគីមីចំនួន ១២ ករណី នៅតំបន់វាលទំនាបខាងជើង។ ដូចជាសត្វត្រយ៉ងយក្សដែរ ប្រភេទសត្វស្លាបជិតផុតពូជ ជាសកលផ្សេងៗទៀត រួមមាន សត្វទាព្រៃស្លាបស សត្វក្រៀល និងប្រភេទសត្វជាច្រើនទៀត។ អ្នកប្រមាញ់សត្វព្រៃ បានដាក់ថ្នាំពុលប្រភេទ carbofuran នៅតាមថ្លុកទឹក ឬត្រពាំង ដែលថ្នាំប្រភេទនេះគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងជាពិសេសពពួកសត្វស្លាប និងប្រមូលយកសត្វបក្សីដែលពុលងាប់ទាំងនោះ។ តំណាងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្ត បានប្តេជ្ញាចាត់វិធានការតឹងរ៉ឹងលើករណីទាំងនេះ។
សត្វត្រយ៉ងយក្ស គឺជាបក្សីជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ វាត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ថាជាប្រភេទជិតផុតពូជដ៏គ្រោះថ្នាក់នៅទូទាំងពិភពលោក និងជាប្រភេទសត្វដែលត្រូវបានការពារ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះបីជាវាធ្លាប់ត្រូវបានរីករាលដាល នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក៏ដោយឥឡូវនេះវាត្រូវបានគេរកឃើញ តែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានមនុស្សតិចជាង ៣០០ ក្បាលនៅសល់។ Giant Ibis រស់នៅក្នុងព្រៃដែលដាច់ស្រយាល នៅតំបន់ទំនាបខាងជើង និងវាលទំនាបភាគខាងកើត។ ដែនជម្រកសត្វព្រៃឆែប និងដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលែនព្រហ្មទេព នៅតំបន់ទំនាបខាងជើងខេត្តព្រះវិហារ ស្ថិតក្រោមយុត្តាធិការ របស់ក្រសួងបរិស្ថាន គាំទ្រយ៉ាងហោចណាស់មួយភាគបី នៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោក។
មានអ្នកទេសចរអន្តរជាតិ រាប់ពាន់នាក់បានទៅលេងនៅតំបន់ខ្ពង់រាបភាគខាងជើង ដើម្បីមើលឃើញសត្វត្រយ៉ងយក្ស កាលពីមួយទសវត្សរ៍កន្លងមក។ ក្នុងរយៈពេលនេះ ពួកគេបានចំណាយថវិកាជាង ១០០.០០០ ដុល្លារទៅក្នុងមូលនិធិសហគមន៍ នៅពេលពួកគេបានឃើញនៃប្រភេទសត្វនេះ។ ប្រសិនបើគ្មាន ត្រយ៉ងយក្ស (Giant Ibis) ទាំងនេះ នៅកម្ពុជាទេ អ្នកទេសចរទាំងនេះ នឹងមិនទៅលេងនៅវាលទំនាបខាងជើងនេះដែរ។ ដៃគូអភិរក្សជាច្រើនទៀត ក៏បានផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភដល់ប្រជាសហគមន៍រាប់រយនាក់ ដើម្បីការពារសំបុកសត្វស្លាបដែលកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែង រួមទាំងសត្វត្រយ៉ងយក្ស ដែលសត្វនេះមានចំនួនយ៉ាងហោចណាស់មាន ៣០ គូនៅតំបន់វាលទំនាបខាងជើង។ កសិករជាង ៥០០ នាក់ ក៏អាចរកប្រាក់ចំណូលពីការដាំស្រូវសរីរាង្គ ឬហៅថាស្រូវមេត្រីភាពសង្រ្គោះសត្វព្រៃដែលទទួលបានវិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់អំពីគុណភាព ដែលពួកគាត់អាចលក់បានតម្លៃថ្លៃលើទីផ្សារជិតពីរដង ពីព្រោះការដាំស្រូវនេះ បានចូលរួមចំណែកក្នុងការការពារសត្វត្រយយ៉ងយក្ស និងជម្រករបស់វា។ ការបាត់បង់សត្វត្រយ៉ងយក្សទាំងនេះ គឺជាការបាត់បង់ប្រភពចំណូលដ៏សំខាន់មួយ របស់ប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋាន៕
ដោយ៖កូឡាប
