ភ្នំពេញ៖ លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល បានថ្លែងថា កិច្ចប្រជុំពេញគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានសម្រេចអនុម័តទាំងស្រុង លើ“សំណើសុំការពិនិត្យសម្រេចលើគម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍវារីអគ្គិសនីស្ទឹងតាតៃលើ និងគម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍខ្សែបណ្ដាញបញ្ជូនអគ្គិសនី៥០០គីឡូវ៉ុល ពីភ្នំពេញទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ និងពីបាត់ដំបងទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ”។
កិច្ចប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ បានបន្តពិភាក្សាលើរបៀបវារៈស្តីពី “សំណើសុំការពិនិត្យសម្រេចលើគម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍវារីអគ្គិសនីស្ទឹងតាតៃលើ និងគម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍខ្សែបណ្ដាញបញ្ជូនអគ្គិសនី៥០០គីឡូវ៉ុល ពីភ្នំពេញទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ និងពីបាត់ដំបងទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ”។
គម្រោងវិនិយោគក្នុងវិស័យអគ្គិសនីថ្មីចំនួន ៣ គម្រោងបន្ថែមទៀត គឺ៖
– គម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍវារីអគ្គិសនីស្ទឹងតាតៃលើ អានុភាព១៥០ មេហ្កាវ៉ាត់ នៅស្រុកថ្មបាំង ខេត្តកោះកុង
– គម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍខ្សែបណ្ដាញបញ្ជូន ៥០០គីឡូវ៉ុលពីភ្នំពេញទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ
– គម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍខ្សែបណ្ដាញបញ្ជូន ៥០០គីឡូវ៉ុល ពីបាត់ដំបងទៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។
ផលប្រយោជន៍សំខាន់នៃការអភិវឌ្ឍន៍គម្រោងនេះ ក្រៅពីផលិតអគ្គសនី ៥២៧ លានគីឡូវ៉ាត់ម៉ោងក្នុង ១ឆ្នាំ ដែលមានថ្លៃ ៧,៩២ សេនអាមេរិកក្នុង១គីឡូវ៉ាត់ម៉ោង ថេរ ៣៥ឆ្នាំ កម្រោងនេះនឹងជួយស្តុកប្រភពទឹកភ្លៀងនៅរដូវវស្សាបន្ថែម ទុកនៅក្នុងអាងទឹកថ្មីទាំង២នៃគម្រោងវារីអគ្គិសនីតាតៃលើ ដែលជួយកាត់បន្ថយការហៀរទឹកចោល និងការពិន័យដោយមិនបានផលិតអគ្គិសនីនៅវារីអគ្គិសនីស្ទឹងតាតៃ នៅរដូវវស្សា និងស្តុកទឹកនេះទុកសម្រាប់ការផលិតអគ្គិសនីនៅវារីអគ្គិសនីស្ទឹងតាតៃលើនៅរដូវប្រាំង និងបង្ហូរចុះមកឱ្យអាងវារីអគ្គិសនីស្ទឹងតាតៃនៅខាងក្រោម ដើម្បីផលិតអគ្គិសនីបន្ថែមនៅរដូវប្រាំងចំនួន ១០៨ លានគីឡូវ៉ាត់ម៉ោងបន្ថែមទៀត។
ផ្អែកតាមច្បាប់ស្តីពីសារពើពន្ធ បទប្បញ្ញត្តិជាធរមាន និងការលើកទឹកចិត្តវិនិយោគ រដ្ឋនឹងទទួលបានចំណូលពន្ធពីគម្រោង ដូចតទៅ៖
– ចំណូលពន្ធលើប្រាក់ចំណូល ពន្ធកាត់ទុកលើចំណាយការប្រាក់ និងពន្ធកាត់ទុកលើការបែងចែកភាគលាភ សរុបចំនួន ១៩៩ ៧០៥ ៩៨៤ ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងរយៈពេលសម្បទាន ៣៩ឆ្នាំ
– ក្នុងករណីអាករលើតម្លៃបន្ថែម (VAT) ត្រូវបានដាក់ឱ្យអនុវត្ត រដ្ឋនឹងទទួលបានចំណូលពីអាករនេះសរុបចំនួន ១៤៤ ៦២៣ ៥៥៦ ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងរយៈពេល ៣៥ឆ្នាំ នៃអាណត្តិប្រតិបត្តិការអាជីវកម្ម។ ចំណូលពន្ធខាងលើ នៅមិនទាន់គិតបញ្ចូលចំណូលពន្ធមួយចំនួនទៀតដូចជា ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សរ៍ ពន្ធកាត់ទុកលើការជួលនានា និងពន្ធដោយប្រយោលដទៃទៀត។
មុនឆ្នាំ២០១៥ ពេលដែលការអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធបណ្ដាញជាតិ និងប្រភពអគ្គិសនីធំៗ ពុំទាន់ផ្ដល់ផ្លែផ្កាជាដុំកំភួន ថ្លៃអគ្គិសនីនៅកម្ពុជាមានតម្លៃខ្ពស់ណាស់ និងខុសៗគ្នានៅតាមតំបន់ផ្គត់ផ្គង់ រួចនៅពេលនោះពិតណាស់ថ្លៃអគ្គិសនីនៅកម្ពុជាខ្ពស់ជាងថៃជិត២ដង និងខ្ពស់ជាងវៀតណាមជិត៣ដង។ ប៉ុន្តែចាប់ពីឆ្នាំ២០១៦ នៅពេលដែលការអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធបណ្ដាញជាតិ និងប្រភពអគ្គិសនីធំៗ ផ្ដល់ផ្លែផ្កាជាបន្តបន្ទាប់ ហើយបានដាក់ឱ្យអនុវត្តផែនការកាត់បន្ថយថ្លៃអគ្គិសនីមួយឆ្នាំម្ដង ដែលគណនាតាមចំនួនផ្លែផ្កាដែលទទួលបានពីការខិតខំអភិវឌ្ឍនេះ។ បច្ចុប្បន្នប្រសិនបើធៀបកម្រិតថ្លៃអគ្គិសនីមុនឆ្នាំ២០១៥ ថ្លៃអគ្គិសនីនៅកម្ពុជា បានថយចុះជាងមុន៤០%រួចហើយ។ ប៉ុន្តែទោះជាមានការផ្លាស់ប្ដូរដ៏ធំដូចជំរាបជូនខាងលើ នៅតែមានការនិយាយអំពីថ្លៃអគ្គិសនីខ្ពស់ ទៅតាមទម្លាប់ចាស់ និងនៅតែមានការយល់ច្រឡំលើចំណុចមួយចំនួននៃការបន្ថយថ្លៃអគ្គិសនីនៅកម្ពុជា សូមបំភ្លឺជូនដូចខាងក្រោម៖
១. មូលដ្ឋាននៃការបន្ថយថ្លៃអគ្គិសនី
សូមជម្រាបជូនថា ថ្លៃអគ្គិសនីដែលលក់ឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ផ្គុំឡើងពីការចំណាយចំនួន ៤គឺ៖
– ការចំណាយលើប្រភពអគ្គិសនី
– ការចំណាយលើការបញ្ជូនអគ្គិសនី
– ការចំណាយលើការចែកចាយអគ្គិសនី
– ការចំណាយលើការបង់ពន្ធអាករ និងគោលនយោបាយគ្រប់ប្រភេទតាមផ្នែកនីមួយៗ ដូច្នេះដើម្បីបន្ថយថ្លៃអគ្គិសនី គេត្រូវរកលទ្ធភាពបន្ថយការចំណាយទាំង៤ នេះឯង។ ការបន្ថយការចំណាយខាងលើ មានពាក់ព័ន្ធជាមួយកត្តាសំខាន់ ៣គឺ៖
– កត្តាទី១ លក្ខណៈធម្មជាតិផ្ទាល់របស់ប្រទេសនីមួយៗដូចជា៖ ត់ើប្រទេសនោះមានប្រភពឥន្ធនៈ ដែលមានថ្លៃទាបសម្រាប់ផលិតអគ្គិសនីដែរឬទេ? តើប្រទេសនោះមានសក្ដានុពលប្រភពអគ្គិសនីដែលមានថ្លៃទាបសម្រាប់ផលិតអគ្គិសនីដែរឬទេ? តើប្រទេសនោះមានទីតាំងអាចនាំចូលប្រភពអគ្គិសនី ដែលមានថ្លៃទាបពីខាងក្រៅដែរឬទេ? តើលក្ខណៈភូមិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសនោះ អាចអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើការសាងសង់ប្រព័ន្ធបណ្ដាញបញ្ជូនដែលមានប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ចដែរឬទេ? តើទំហំប្រើប្រាស់ និងទីតាំងប្រើប្រាស់អគ្គិសនី ដែលមានក្នុងប្រទេសនោះអាចឱ្យការបញ្ជូន និងការចែកចាយអគ្គិសនីដំណើរការដោយមានការចំណាយទាបដែរឬទេ?
– កត្តាទី២ ប្រសិទ្ធភាពនៃការធ្វើផែនការអភិវឌ្ឍន៍ ការវនិយោគ និងការគ្រប់គ្រង និងដំណើរការផ្នែកនីមួយៗ
– កត្តាទី៣ គោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលលើការវិនិយោគលើបរិស្ថាន និងលើពន្ធអាករ។ ប្រទេសណាក៏ចង់ឱ្យថ្លៃអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសខ្លួនទាបជាងគេ ដើម្បីបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ និងទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេសដែរ ប៉ុន្តែប្រទេសនីមួយៗ អាចត្រឹមតែខិតខំបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការធ្វើផែនការ ការអភិវឌ្ឍន៍ ការវិនិយោគ និងការគ្រប់គ្រង និងដំណើរការ ព្រមទាំងកែសម្រួលគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនខ្លះប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែមិនអាចកែប្រែការចំណាយមួយផ្នែកធំដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយលក្ខណៈធម្មជាតិផ្ទាល់របស់ប្រទេសខ្លួនបានទេ គឺដូច្នេះហើយ ដែលប្រទេសនីមួយៗ មានកម្រិតថ្លៃអគ្គិសនីមិនដូចគ្នាទេ សូម្បីតែក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្លៃអគ្គិសនីក្នុងរដ្ឋទាំង៥០ ក៏មានកម្រិតថ្លៃអគ្គិសនីខុសគ្នាដែរ ដែលក្នុងនោះមានទាំងរដ្ឋដែលមានថ្លៃអគ្គិសនីទាបជាងកម្ពុជា និងមានទាំងរដ្ឋដែលមានថ្លៃអគ្គិសនីខ្ពស់ជាងកម្ពុជា។ ដូចគ្នាដែរ ក្នុងប្រទេសអាស៊ាន ថ្លៃអគ្គិសនីនៅហ្វីលីពីនខ្ពស់ជាងគេនៅសឹង្ហបុរី សឹង្ហបុរីខ្ពស់ជាងថៃ ថៃខ្ពស់ជាឥណ្ឌូនេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ីខ្ពស់ជាងវៀតណាម វៀតណាមខ្ពស់ជាងម៉ាឡេស៊ី ម៉ាឡេស៊ីខ្ពស់ជាងឡាវ និងឡាវខ្ពស់ជាងប្រ៊ុយនេ។ កន្លងមកមានប្រទេសខ្លះបានប្រើប្រាស់វិធីកំណត់ឱ្យថ្លៃធ្យូងថ្ម ឬឧស្ម័ន លក់ឱ្យរោងចក្រផលិតអគ្គិសនីឱ្យទាប ឬប្រើវិធីបំពេញខាតឱ្យសហគ្រាសអគ្គិសនី ដើម្បីឱ្យថ្លៃអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសខ្លួនចុះទាបជាងប្រទេសដទៃដែរ ប៉ុន្តែវិធីទាំងនេះ បានធ្វើឱ្យប្រទេសទាំងនោះជាប់ផុង និងកំពុងរើខ្លួនចេញពីអន្លង់នេះ ការយល់ដឹងនិងបទពិសោធន៍លើមូលដ្ឋាន និងការបន្ថយថ្លៃអគ្គិសនីជាបន្តបន្ទាប់ បានធ្វើឱ្យប្រទេសនីមួយៗ កំណត់គោលដៅនៃការបន្ថយថ្លៃអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសគេត្រឹមតែខិតខំបន្ថយឱ្យអស់លទ្ធភាពក្នុងស្ថានភាពនៃលក្ខណៈផ្ទាល់របស់ប្រទេសគេប៉ុណ្ណោះ មិនមែនក្នុងគោលដៅឱ្យឈ្នះប្រទេសនេះ ឬប្រទេសនោះ នោះទេ។
២. ការប្រៀបធៀបថ្លៃអគ្គិសនីរវាងប្រទេសមួយ និងប្រទេសមួយទៀត
របៀបគិតថ្លៃអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសនីមួយៗ មិនដូចគ្នាទេ ជាពិសេសចំពោះអ្នកប្រើប្រាស់ធុនមធ្យម ធុនធំ និងធុនដុំ។ នៅកម្ពុជា គិតថ្លៃអគ្គិសនីតាមរបៀបសាមញ្ញ គឺសរុបបញ្ចូលគ្នាក្នុងថ្លៃថាមពលតែមួយមុខ ប៉ុន្តែប្រទេសដទៃទៀតគេបានកែទម្រង់គិតថ្លៃអគ្គិសនីតាមថ្លៃប្រើប្រាស់អានុភាពដោយឡែក បូកនឹងថ្លៃប្រើប្រាស់ថាមពលពេលយប់ ពេលថ្ងៃ ពេលថ្ងៃធ្វើការ ពេលថ្ងៃឈប់សម្រាកដោយឡែក និងបូកនឹងការយកថ្លៃសេវាផ្សេងៗដោយឡែក។ ដូច្នេះការប្រៀបធៀបថ្លៃអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយប្រទេសដទៃ ដោយយកតែអត្រាថ្លៃថាមពលអគ្គិសនីរបស់កម្ពុជា ដែលជាថ្លៃសរុប ទៅធៀបជាមួយនឹងអត្រាថ្លៃថាមពលអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយនៃថ្លៃ មិនមែនជាការប្រៀបធៀបត្រឹមត្រូវទេ។
ការប្រៀបធៀបដែលត្រឹមត្រូវ គឺការប្រៀបធៀបការចំណាយសរុបនៃការប្រើប្រាស់អគ្គិសនីរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ណាមួយ ដែលប្រើរបៀបនេះនៅកម្ពុជាត្រូវបង់ថ្លៃអគ្គិសនីសរុបប៉ុន្មាន រួចបើប្រើអគ្គិសនីរបៀបដដែលនេះ នៅប្រទេសផ្សេងតើត្រូវបង់ថ្លៃសរុបអស់ប៉ុន្មាន។ តាមការគណនារបស់ជំនាញ ការចំណាយលើការប្រើអគ្គិសនីនៅកម្ពុជា មិនខ្ពស់ជាងគេទេ ទាំងនៅក្នុងតំបន់ និងទាំងនៅក្នុងពិភពលោក។ ដូច្នេះ ក្នុងការរៀបចំគោលយោបាយផ្សេងៗ ប្រសិនបើចាំបាច់ត្រូវធ្វើការប្រៀបធៀបថ្លៃអគ្គិសនីរវាងប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀតជៀសពុំរួច ស្នើសុំឱ្យអ្នករៀបចំធ្វើការប្រៀបធៀបជាលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រដូចបានជំរាបជូនខាងលើ កុំយកការប្រៀបធៀបមិនត្រឹមត្រូវ ឬការលឺតគ្នា ឬការនិយាយតគ្នាមករៀបចំជាគោលនយោបាយ៕ដោយ៖បញ្ញាស័ក្តិ
