ផ្ទាំងចម្លាក់ និងរូបគំនូរពាក់ព័ន្ធនឹងវប្បធម៌សាសនា ប្របៃណី ទំនៀមទម្លាប់ និងជំនឿផ្សេងៗ ត្រូវបានគេរចនាវិចិត្រពណ៌ស្រស់ឆើតឆាយនៅក្នុងវត្តអារាម ឬមណ្ឌលវប្បធម៌ មើលទៅមានភាពរស់រវើក និងបង្កប់នូវព្រេងនិទានជាច្រើន។
វត្តអារាមខ្មែរក្រោមជាង ៦០០កន្លែង ផ្ទាំងចម្លាក់ ធំៗទាំងឡាយ ដែលរាយប៉ាយលើទឹកដីភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសវៀតណាម ត្រូវបានអភិរក្ស និងភាគច្រើនទៀត បានសាងសង់ឡើងប្រកបដោយសមត្ថភាពវិចិត្រកម្ម មានផ្ទាំងចម្លាក់ទេវរូបលៀនចេញពីជញ្ជាំងភ្នំ ចម្រុះពណ៌ល្អឆើត ដូចជា រូបអាទិទេព ទេវរូប ព្រះពុទ្ធប្បដិមា ត្រូវបានប្រឌិស្ឋាននៅក្នុងទីរមណីយដ្ឋានល្បីៗ ។
ប្រជាជនខ្មែរក្រោមប្រមាណជាង ១.៣លាននាក់ ដែលបាតុភូតប្រវត្តិសាស្ត្របានជំរុញឱ្យពួកគេរស់នៅប្រមូលផ្តុំគ្នាតាមខេត្ត-ក្រុងនានា នៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសវៀតណាម គេបានសង្កេតឃើញថា អ្នកទាំងនោះបានរស់នៅប្រកបដោយក្ដីសុខសាន្ដ ជាមួយនឹងសិទ្ធិសេរីភាព នៃការថែរក្សាទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី វប្បធម៌ និងកេរដំណែលផ្សេងៗដែលបានបន្សល់ទុកតាំងពីយូរលង់មក ហើយបានអភិរក្សចងក្រងបណ្ដុំទាំងនេះ ទៅជាផ្ទាំងទស្សនីយភាព សម្រាប់ « អេកូទេសចរណ៍ » ។
ផ្អែកលើឧត្តមភាពនៃស្ថាបត្យកម្មវប្បធម៌ខាងលើនេះ ខេត្តត្រាវិញ ក៏ដូចជា ខេត្តមួយចំនួនទៀត បានក្លាយទៅជារបកគំហើញប្លែកៗ ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ឱ្យចូលមកកម្សាន្ត និងស្វែងយល់អំពីការរស់នៅ ជីវភាព សិទ្ធិសេរីភាព វប្បធម៌ ជំនឿ ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ ដូចដែលបានបង្ហាញពីខាងដើម ជាពិសេស គឺដំណើរទេសចរណ៍នេះឯង។
គ្រាន់តែខេត្តត្រាវិញមួយ ភ្ញៀវទេសចរតែងតែជ្រើសរើសទៅទស្សនានៅវត្តកំពង់ជ្រៃ វត្តកំពង់ពោធិព្រឹក្ស និងវត្តផ្នោដូង ដើម្បីគយគន់ រូបសំណាកព្រះពុទ្ធប្បដិមាទ្រង់ចូលនិព្វានដោយមានប្រវែង ៥៤ម៉ែត្រ និងគយគន់សត្វស្លាបច្រើនប្រភេទ រួមមាន កុក.ស កុកគ្រោង ក្រសារ ត្រយ៉ង រនាលពណ៌ ក្អែកទឹក ស្វាកន្ទុយ.ស និងសត្វហ្វ្លាមីងហ្គោ។ រៀងរាល់ព្រឹកព្រលឹម ហ្វូងសត្វស្លាបទាំងនោះ រាប់ម៉ឺនក្បាល បានទទះស្លាបហិចហើរចេញពីម្ដុំវត្តអារាមខាងលើ ទៅរកចំណីនៅឯទីឆា្ងយៗ រហូតដល់វេលាព្រះអាទិត្យអស្តង្គត ទើបសត្វទាំងនោះហិចហើរជាហ្វូងបង្កើតជាអក្សរ V ត្រឡប់មកកាន់ទីវត្តវិញ ដើម្បីចូលសំបុក ទ្រនំ និទ្រា នាពេលយប់។
វណ្ណកម្មមួយទៀត គឺសិល្បៈចម្លាក់លើដើមឈើ គល់ឈើ រាប់រយ មានច្រើនប្រភេទ គល់ឈើធំ សោះកក្រោះ គគ្រាតគគ្រើម ប្រសូតចេញពីហត្ថាដ៏ប៉ិនប្រសប់របស់វិចិត្រករ សិប្បករ គួរពេចពិលរមិលមើល និងរឹតតែចង់ដឹងរឿងរ៉ាវផ្សេងៗដែលពិភាល់ក្នុងចិត្ត ហើយប្រសិនបើភ្ញៀវទេសចរ បានទៅឃើញទិដ្ឋភាពមួយ រូបចម្លាក់មួយ និងផ្ទាំងទស្សនីយភាពមួយ គឺភ្ញៀវទេសចរទាំងនោះ រឹងរឹតតែចង់ដឹងអំពីអាថ៌កំបាំងរឿងក្នុងរឿងរបស់វាថែមទៀត៕ រក្សាសិទ្ធិដោយ៖CEN
