ខេត្តមណ្ឌលគិរី ៖ ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង រស់នៅឃុំរយ៉ ស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរី បានអះអាងថា បទល្មើសរត់ពន្ធឈើប្រណិត និងសត្វព្រៃកម្រ នាំចេញទៅក្រៅប្រទេសខុសច្បាប់ នៅតែបន្តកើតមានពេញបន្ទុក និងយគ្មានការទប់ស្កាត់ពីសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធណាមួយនោះទេ។ សហគមន៍ពលរដ្ឋ អះអាងថា បទល្មើសរត់ពន្ធឈើ និងសត្វព្រៃកើតឡើងជាច្រើនឆ្នាំណាស់មកហើយៗ សមត្ថកិច្ចគ្មានវិធានការទប់ស្កាត់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេនាពេលកន្លងមក។ ជាក់ស្តែងបទល្មើសព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃ បានបន្តកើតមានអនាធិប្បតេយ្យ មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ក្នុងនោះ ឈើប្រណិត និង សត្វព្រៃកម្រ ក៏កំពុងប្រឈមឈានទៅរកការផុតពូជក្នុងពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខ។
ប្រជាសហគមន៍រយ៉ បានអះទៀតអាងថា មានកត្តាជាច្រើនដែលធ្វើឱ្យឈើប្រណិត ឬឈើកម្រ និងពពួកសត្វព្រៃកម្រមួយចំនួនត្រូវផុតពូជ និងឈានទៅផុតពូជនាពេលខាងមុខ គឺដោយសារការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដើម្បីយកឈើធ្វើអាជីវកម្ម និងរានយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិជាដើម។ បញ្ហាប្រឈមទាំងនោះក៏រាប់បញ្ចូល ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងការផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយមិនបានសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវជាមុន។ ការឈូសឆាយដីព្រៃធ្វើចម្ការ និងការកាប់ឈើធ្វើអាជីវកម្ម ដែលធ្វើឲ្យសត្វព្រៃបាត់បង់ជម្រក។ បន្ថែមលើនេះ ការបាញ់សត្វព្រៃធ្វើអាជីវកម្ម និងមានអំពើពុករលួយ គឺជាដើមហេតុនាំឲ្យឈើប្រណិត និងសត្វព្រៃកម្រមួយចំនួនប្រឈមក្តីវិនាសហិនហោចពីខេត្តមណ្ឌលគីរីនាថ្ងៃអនាគត។
ប្រជាសហគមន៍បានឲ្យដឹងបន្តថា បច្ចុប្បន្ននៅក្នុងព្រៃក្នុងតំបន់ដែនអភិរក្សសត្វព្រៃភ្នំព្រេច កំពុងមានសកម្មភាព កាប់រានដីចែកគ្នាធ្វើកម្មសិទ្ធិ ដោយជនអនាធិបតេយ្យ បានកាប់ឈើលក់ឲ្យក្រុមហ៊ុនចំនួន ដែលមានទីតាំងជិតកន្លែងនោះ។ ពលរដ្ឋអះអាងថា ភាគច្រើន នៃក្រុមជនអនាធិបតេយ្យទាំងនោះមានតួនាទី ជាមន្ត្រីយោធា មន្ត្រីយោធាស្រុកកោះញែក និង មន្ត្រីយោធាវរៈ១ ជាអ្នកកាងបទល្មើសឈើខុសច្បាប់ នៅមូលដ្ឋាននោះ។ សកម្មភាពខាងលើនេះ គឺបានអនុវត្តផ្ទុយពីបទបញ្ជា របស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា យ៉ាងគគើន។ ប្រជាសហគមន៍រយ៉ បានឲ្យដឹងទៀតថា ក្រុមឈ្មួញទាំងនោះ បច្ចុប្បន្នកំពុងដាក់ពង្រាយកម្មករជាច្រើននាក់ តាមឡូរៀងៗខ្លួន នៅក្នុងព្រៃ ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពកាប់ដឹកឈើចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុន រួមមាន ៖ ក្រុមហ៊ុនលឹមរ៉ូយ៉ាល់ ក្រុមហ៊ុនម៉ាស្ទើខេសាន់ ក្រុមហ៊ុនថាច់ហ្វូត នុងមានក្រុមហុនជាច្រើនទៀត។ ពលរដ្ឋឲ្យដឹងទៀតថា ៩០ភាគរយនៃឈើទាំងនោះត្រូវបានគេកាប់នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច។
ផ្តើមពីបញ្ហានេះ លោក ហាន សុខន នាយកដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច ឲ្យដឹងថា ជុំវិញបទល្មើសព្រៃឈើភាគច្រើន គឺកើតឡើងដោយសារប្រជាជនក្នុងតំបន់ ដែលចូលអារជ្រៀកឈើធ្វើគ្រឿងផ្ទះខ្លះៗពិតមែន ប៉ុន្តែករណីនេះ មានការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ។ ចំណែកព័ត៌មានដែលថា មានករណីវាទទី ចែកឡូ កាប់ព្រៃឈើ នៅក្នុងដែនគ្រប់គ្រង់របស់លោក គឺមិនមានទេ ដោយកន្លងមកក្រុមមន្ត្រីជំនាញតែងចុះល្បាតក្នុងព្រៃ ដើម្បីធ្វើការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើបានជាច្រើនករណីផងដែរ។ លោកបន្តថា បញ្ហាប្រឈម របស់ក្រុមមន្ត្រី ដែលចុះធ្វើកិច្ចការនេះ ទី១ នៅក្នុងតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច មានទំហំផ្ទៃដីធំ ហើយក្រុមមន្ត្រីមានគ្នាតិច ពិបាកក្នុងការធ្វើការងារការពារទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃជាដើម។ ហើយថា កន្លងមកករណីបង្ក្រាប និងបានឈើខុសច្បាប់ជាច្រើនករណី គឺជាឈើដែលក្រុមឈ្មួញខិតខូចបន្សល់ទុកតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមន្ត្រីជំនាញមិនដឹងថា ក្រុមទាំងនោះដឹកចូលក្រុមហ៊ុនណាឡើយ ហើយចំពោះបញ្ហាសត្វព្រៃ ដែលប្រឈមនឹងការបាត់បង់ ឬផុតពូជក្រុមមន្ត្រីជំនាញក៏កំពុងខិតខំក្នុងទប់ស្កាត់ផងដែរ ដូចជា ការចុះដកហូតអន្ទាក់ពីអ្នកទាក់សត្វ ឬព្រានព្រៃ ការបរបាញ់សត្វព្រៃ សារអន្ទាក់ ពីក្រុមព្រានបានជាច្រើនករណី ព្រមទាំងបញ្ជូនអ្នកពាក់ព័ន្ធបទល្មើសព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃទៅកាន់សាលាដំបូងខេត្តមណ្ឌលគិរី បន្តនីតិវិធី បានជាច្រើនករណីផងដែរ៕ ដោយ៖ សមុទ្រឈើ