ភ្នំពេញ ៖ នាថ្ងៃនេះសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ (អង្គការលីកាដូ) ចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយស្ដីពី “បច្ចុប្បន្នភាពស្ថានភាព” ដើម្បីបង្ហាញពីការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសគឺក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក (បច្ចុប្បន្នបានប្តូរឈ្មោះជាក្រុមហ៊ុន មេតា) ។ នៅរយៈពេល២សប្ដាហ៍បន្ទាប់នេះ យើងខ្ញុំ នឹងចែករំលែកការរកឃើញពីការស្ទង់មតិរបស់យើងជាមួយមនុស្សជាង ៧០០នាក់ ។
អង្គការលីកាដូ បានរកឃើញថា អ្នកចូលរួមស្ទង់មតិជាងមួយភាគបី (៣៨%) បានទទួលរងការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ។ ក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា យុវជន និងសកម្មជន បានរាយការណ៍ពីការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញក្នុងអត្រាខ្ពស់ជាងគេ ។ លើសពីនេះ ២០%នៃអ្នកចូលរួមស្ទង់មតិជាស្រ្តី ធ្លាប់ត្រូវបានបៀតបៀនផ្លូវភេទតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ។
នៅថ្ងៃទីមួយនៃការប្រារព្ធ “យុទ្ធនាការ១៦ថ្ងៃនៃភាពសកម្មនិយមប្រឆាំងនឹងអំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រ” ឆ្នាំ២០២១ របាយការណ៍នេះបង្ហាញថា ស្ត្រីត្រូវបានដាក់គោលដៅជាញឹកញាប់ ពាក់ព័ន្ធការរើសអើង និងបៀតបៀនផ្អែកលើយេនឌ័រ តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ហើយជាលទ្ធផលពួកគេជាច្រើនតែងបង្ខំចិត្តនៅស្ងៀមស្ងាត់ ។
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម គួរតែជាកន្លែងដែលមានសុវត្ថិភាព សម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប ក្នុងការទទួលបានព័ត៌មាន សម្ដែងមតិ ចែករំលែកគំនិតយោបល់ និងរឿងផ្សេងៗច្រើនទៀត ។ ក្រុមហ៊ុនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដូចជា ហ្វេសប៊ុក និងអាជ្ញាធរកម្ពុជា គួរតែចាត់វិធានការបន្ថែមទៀត ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទាំងអស់ អាចរីករាយនឹងសិទ្ធិមនុស្សរបស់ពួកគេ នៅលើប្រព័ន្ធអនឡាញ ។
តើអ្វីទៅជាការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ?
ការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ គឺជាសកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលស្ដែងចេញ ឬអាចនឹងនាំឱ្យមាន ការប៉ះពាល់ ឬការរងគ្រោះផ្នែកផ្លូវកាយ ផ្លូវភេទ ផ្លូវចិត្ត ឬផ្នែកសង្គម ដែលត្រូវបានប្រព្រឹត្ត ជំរុញ ឬធ្វើឱ្យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀត ដោយការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនាក់ទំនងព័ត៌មាន ដូចជាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ទូរសព្ទចល័ត និងទូរសព្ទឆ្លាតវៃ ឬការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតបែបទូលំទូលាយផ្សេងទៀត ។ ឧទាហរណ៍ដូចជា ការគំរាមកំហែង ការរើសអើង ការបៀតបៀនផ្លូវភេទ ការលួចចូល ឬចូលប្រើប្រាស់គណនីដោយគ្មានការអនុញ្ញាត ការចែកចាយរូបភាពឯកជនដោយគ្មានការយល់ព្រម និងទម្រង់ផ្សេងទៀតនៃការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញពីសំណាក់បុគ្គលឯកជន ។
កាលពីខែកក្កដា និងខែសីហា ឆ្នាំ២០២១នេះ មនុស្សចំនួន ៧១៨នាក់ បានចូលរួមក្នុងការស្ទង់មតិតាមប្រព័ន្ធអនឡាញមួយ ដែលធ្វើឡើងដោយអង្គការលីកាដូ ក្នុងគោលបំណងសិក្សាអំពីការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ហើយមនុស្សចំនួន ១២នាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានសម្ភាសលំអិត ដើម្បីសិក្សាបន្ថែមអំពីបទពិសោធន៍របស់ពួកគេ ។
ការរកឃើញសំខាន់ៗត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការ លីកាដូ ដែលមានចំណងជើងថា៖ “បច្ចុប្បន្នភាពស្ថានភាព៖ ការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមនៅកម្ពុជា” ។ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយនូវការរកឃើញសំខាន់ៗទាំងនោះ អង្គការ លីកាដូ នឹងចេញផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់នូវវីដេអូជាសំឡេង ចាប់ពីថ្ងៃទី ២៦ ខែវិច្ឆិកា រហូតដល់ ថ្ងៃទី ០៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ។
ហ្វេសប៊ុក គឺជាបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតធំបំផុតនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែដោយសារការមិនអើពើ និងភាពអសកម្មរបស់ខ្លួនក្នុងការការពារអ្នកប្រើប្រាស់ វាបានក្លាយជាកន្លែងមួយដែលអាចអនុញ្ញាតឱ្យអាជ្ញាធររដ្ឋធ្វើការត្រួតពិនិត្យចាប់ពិរុទ្ធ និងរំ.លោភបំ.ពានលើអ្នកប្រើប្រាស់បាន និងអនុញ្ញាតឱ្យបុគ្គលឯកជនធ្វើការរំ.លោភបំ.ពានផ្លូវភេទ បង្កការរើសអើង គំ.រាមកំ.ហែង និងការរំ.លោភបំ.ពានផ្សេងៗមកលើអ្នកប្រើប្រាស់ផ្សេងទៀតបានជាញឹកញាប់ ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយនេះ សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ (អង្គការលីកាដូ) អំពាវនាវដល់ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក អាជ្ញាធរកម្ពុជា និងក្រុមហ៊ុនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមផ្សេងទៀត សូមឱ្យបង្កើនការការពារសិទិ្ធមនុស្សនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ។ “បច្ចុប្បន្នភាពស្ថានភាព៖ ការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមនៅកម្ពុជា” គឺជារបាយការណ៍មួយ ដែលបង្ហាញអំពីការរកឃើញជាច្រើននៃការស្ទង់មតិមួយ ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងជាមួយប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាង ៧០០ នាក់ ដោយអង្គការ លីកាដូ ។ ជាងមួយភាគបី (៣៨%) នៃអ្នកចូលរួមស្ទង់មតិ ធ្លាប់ទទួលរងការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ជាពិសេសក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា យុវជន និងសកម្មជនសិទិ្ធមនុស្ស ជាក្រុមមនុស្សដែលទទួលរងការរំ.លោភបំ.ពានខ្លាំងជាងគេ ។ លើសពីនេះ ២០% នៃស្ត្រីដែលបានចូលរួមស្ទង់មតិ បាននិយាយថាអ្នកទាំងនោះធ្លាប់ទទួលរងការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ។
របាយការណ៍នេះ ដែលនឹងត្រូវចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទីមួយនៃយុទ្ធនាការ ១៦ថ្ងៃ នៃភាពសកម្មនិយមប្រឆាំងនឹងអំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រ បង្ហាញថា ស្ត្រីតែងតែជាគោលដៅនៃអំពើរំលោភបំពាន និងរើសអើងដោយផ្អែកលើយេនឌ័រ នៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ហើយជាលទ្ធផលភាគច្រើនតែងតែបង្ខំចិត្តនៅស្ងាត់ស្ងៀម ។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកកម្មវិធីឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម គួរតែជាកន្លែងដែលមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា ក្នុងការបញ្ចេញគំនិត ទទួលបានព័ត៌មាន និងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងគ្នានិងគ្នា” ។ លោកបានបន្តទៀតថា៖ “ក៏ប៉ុន្តែការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត កំពុងបង្ខំឱ្យមនុស្សមួយចំនួនឈប់ប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមទាំងនោះ ។ លើសពីនេះទំហំនៃផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននៃការរំ.លោភបំ.ពាននេះ មិនមែនមានត្រឹមតែនៅលើកញ្ចក់ទូរសព្ទវៃឆ្លាតនោះទេ“ ។
ពលរដ្ឋដែលធ្លាប់ទទួលរងការរំ.លោភបំ.ពានតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត បានលើកឡើងពីផលវិបាកអវិជ្ជមានជាច្រើន ដូចជាការបាត់បង់ទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង មានបញ្ហាជាច្រើនជាមួយមិត្តភក្តិឬសហគមន៍ អំពើហិ.ង្សារូបរាងកាយ ការមានគំនិតចង់ស.ម្លាប់ខ្លួន និងផលវិបាកផ្សេងៗទៀត ។ ជាងមួយភាគប្រាំនៃពលរដ្ឋដែលធ្លាប់ទទួលរងការរំ.លោភបំ.ពានតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត មានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាចអំពីសុវត្ថិភាពរូបរាងកាយរបស់ខ្លួន ឬសុវត្ថិភាពអ្នកដែលស្និទ្ធនឹងខ្លួន ។
អាជ្ញាធររដ្ឋមួយចំនួន ក៏ជាអ្នកប្រព្រឹត្តសកម្មភាពរំ.លោភបំ.ពានតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត លើអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមនៅកម្ពុជាផងដែរ ដែលភាគច្រើនតែងតែគំ.រាមកំ.ហែង ចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនសកម្មជនសិទិ្ធមនុស្ស និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម ដោយគ្រាន់តែអ្នកទាំងនោះបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគេលើបណ្តាញសង្គមប៉ុណ្ណោះ ។ ច្បាប់មួយចំនួន ដែលទើបតែត្រូវបានអនុម័ត ហាក់ដូចជាផ្តល់អំណាចដល់អាជ្ញាធររដ្ឋកាន់តែខ្លាំង ក្នុងការត្រួតពិនិត្យចាប់ពិរុទ្ធ និងរឹតត្បិតសិទិ្ធសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ។ របាយការណ៍នេះ បានលើកឡើងនូវករណី ដារ៉ា* ជាសមាជិកសហជីពម្នាក់ ដែលត្រូវបានគេតាមដាន និងគំ.រាមកំ.ហែងដោយជនមិនស្គាល់អត្តសញ្ញាណម្នាក់ នៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ក្រោយពេលលោកបាននិយាយអំពីបញ្ហាសិទិ្ធមនុស្សនៅកម្ពុជា ។
ភាគច្រើនលើសលុប (៩៥%) នៃអ្នកដែលធ្លាប់ទទួលរងអំពើរំ.លោភបំ.ពានលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត បានលើកឡើងថាពួកគេទទួលរងការរំ.លោភបំ.ពានតាមរយៈកម្មវិធីបណ្តាញសង្គមយ៉ាងតិចមួយ ដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក (បច្ចុប្បន្នបានប្តូរឈ្មោះជាក្រុមហ៊ុន មេតា ) ។ ហ្វេសប៊ុក មិនបានដំឡើងភាសាខ្មែរនៅក្នុងប្រព័ន្ធការពារជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ដើម្បីឱ្យងាយស្រួលដល់អ្នកប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក និងមិនបានបង្កើតនីតិវិធីរាយការណ៍អំពីការរំ.លោភបំ.ពានលើបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួនឱ្យមានភាពងាយស្រួលប្រើប្រាស់ ឆាប់រហ័ស និងមានប្រសិទិ្ធភាពនោះទេ ។ ហ្វេសប៊ុកមិនបានជូនដំណឹងដល់សាធារណជនថាតើមានអ្នកពិនិត្យអត្ថបទជាជនជាតិខ្មែរប៉ុន្មាននាក់ធ្វើការងារជាមួយហ្វេសប៊ុក ហើយក៏មិនបង្កើតឱ្យមានតម្លាភាពនូវព័ត៌មានរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដែលខ្លួនបានផ្តល់ទៅឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជានោះដែរ ។
អង្គការ លីកាដូ បានទាក់ទងទៅកាន់ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក ដោយបានផ្ញើនូវការរកឃើញសំខាន់ៗនៃរបាយការណ៍នេះ កាលពីខែតុលា និងវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២១ ហើយបានស្នើសុំការបំភ្លឺបន្ថែមទៅលើការរកឃើញ និងបញ្ហាទាំងនោះ ។ ក្រោយពីឆ្លើយតបដោយបញ្ជាក់ថាខ្លួនបានទទួលសាររបស់អង្គការ លីកាដូ ហើយ ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក មិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរដែល លីកាដូ បានសួរ ឬបញ្ហាដែលបានលើកឡើងនោះទេ ។
អ្នកនាង ណាលី ពីឡូក នាយិកា អង្គការ លីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ហ្វេសប៊ុក មិនមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះពលរដ្ឋកម្ពុជានោះទេ” ។ អ្នកនាងបានបន្តទៀតថា៖ “ហ្វេសប៊ុក ត្រូវតែប្រកាន់ជំហរជាសាធារណៈជំទាស់នឹងការត្រួតពិនិត្យចាប់ពិរុទ្ធ និងការរំ.លោភបំ.ពានពីសំណាក់អាជ្ញាធររដ្ឋ ហើយប្រកាន់ទំនួលខុសត្រូវទៅលើការរំ.លោភបំ.ពានផ្សេងៗទៀតដែលបានសាយភាយពាសពេញបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួន” ។
របាយការណ៍នេះ បានលើកឡើងនូវរឿងរ៉ាវជាច្រើនករណីនៃការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ។ វីដេអូរបស់ សុផល* ជាក្មេងស្រីម្នាក់ដែលត្រូវបានគេលួចថតនៅពេលនាងកំពុងរួមភេទ ត្រូវបានគេចែកចាយជាសាធារណៈលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដោយមិនមានការយល់ព្រមពីរូបនាង ។ រឿងរ៉ាវរបស់ ភាព* ជានារីម្នាក់អាយុជាង ៣០ឆ្នាំ ដែលតែងតែត្រូវបានគេគំ.រាមកំ.ហែងឥតឈប់ឈរពីក្រុមហ៊ុនផ្តល់ប្រាក់កម្ចីឯកជនមួយ ដែលបង្គាប់ឱ្យនាងផ្តល់នូវរូបភាពអាក្រាតកាយរបស់នាង ជាថ្នូរនឹងការទទួលបានប្រាក់កម្ចី ។ រឿងរ៉ាវរបស់ ចន្នី* ជានារីម្នាក់អាយុជាង ២០ឆ្នាំ ទទួលរងការរើសអើងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ក្រោយពេលនាងបានចែករំលែកវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិចរបស់នាង ។ រឿងរ៉ាវរបស់ ពេជ្រ* ជាបុរសភេទទីបីម្នាក់មានអាយុជាង ២០ឆ្នាំ ទទួលរងការរំ.លោភបំ.ពានផ្លូវភេទឥតឈប់ឈរលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ។ រឿងរ៉ាវនីមួយៗខាងលើនេះ បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នូវតម្រូវការជាបន្ទាន់មួយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការកើនឡើងនៃការបៀតបៀនតាមរយៈប្រព័ន្ធអនឡាញនៅកម្ពុជា ។
នៅខណៈដែលការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសកាន់តែពឹងផ្នែកលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតខ្លាំងឡើង ការឈប់ប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតនាពេលបច្ចុប្បន្នដោយសារទទួលរងការរំ.លោភបំ.ពាន គឺជាការខាតបង់តម្លៃយ៉ាងខ្លាំងរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ។ បណ្តាញសង្គម គឺជាប្រភពព័ត៌មានចម្បង និងកន្លែងពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរគំនិតដោយសេរីមួយ នៅកម្ពុជា នៅពេលដែលសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសមានភាពរឹតត្បិតយ៉ាងខ្លាំង ។ ការបៀតបៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ផ្តល់ផលប៉ះពាល់យ៉ាងធំដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលត្រូវបានគេដាក់គោលដៅ ។ វាដល់ពេលហើយ ដែលត្រូវធានាថាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនៅក្នុងប្រទេសអាចអនុវត្តសិទិ្ធមនុស្សរបស់ពួកគេយ៉ាងពេញលេញនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ៕ រក្សាសិទ្ធិដោយ ៖ កូលាប
