ភ្នំពេញ ៖ ខួប៦០ឆ្នាំ នៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិនបានជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើសេដ្ឋកិច្ចវិញ ប្រទេសចិន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្ម និងជាអ្នកវិនិយោគិន ដ៏ចម្បងរបស់កម្ពុជា ។ ទំហំញណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ មានចំនួន ៥.៥៧៧ លានដុល្លារអាមេរិក កើនឡើងជាង ២១,៧ភាគរយ បើធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៦ ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ទំហំវិនិយោគចិន សរុបនៅកម្ពុជាឈរលំដាប់លេខ ១ ធៀបនឹងទំហំវិនិយោគទុន ពីប្រទេសដទៃទៀត ដែលមានទំហំសរុបប្រមាណ ១.៦៤៤ លានដុល្លារឤមេរិក ។ លើសពីនេះ ប្រទេសយើងទាំងពីរ ក៏បានឯកភាពគ្នាជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មឱ្យកើនឡើងដល់ ៦.០០០ លានដុល្លារឤមេរិកនៅឆ្នាំ ២០២០ ។
នៅល្ងាចថ្ងៃចន្ទ ទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨នេះ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសម្តេចកិត្តព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន បានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីអបអរសាទរខួប ៦០ ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន។ ពិធីដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតនេះគឺធ្វើឡើងនៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាតនិងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ ដែលមានការអញ្ជើញចូលរួមពីមន្ត្រីស្ថានទូតចិន លោក ស្យុង ព័រ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំនៅកម្ពុជា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថ្នាក់ដឹកនាំសមាគមកម្ពុជា-ចិន ព្រមទាំងវិនិយោគិនពាណិជ្ជករកម្ពុជា និងចិនជាច្រើនរូបទៀត។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះមិត្តចិន ដែលជានិច្ចកាលតែងតែផ្តល់ការគាំទ្រ ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ បច្ចេកទេស ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស និងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាច្រើនដល់កម្ពុជា ។ ការគាំទ្រជាមួយនឹងជំនួយទាំងនេះ គឺបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអោយកាន់តែរីកលូតលាស់ ។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍បានរំលឹកផងដែរថា កម្ពុជានិងចិនបានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូត ជាផ្លូវការ ជាមួយគ្នាតាំងពីថ្ងៃទី១៩ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៨ បន្ទាប់ពីជំនួបទ្វេភាគីលើកទី១ រវាងព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និង លោក ជូ អេនឡាយ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន ក្នុងកំឡុងពេលចូលរួមសន្និសីទទីក្រុងបានឌុង នៅខែមេសា ១៩៥៥ នៅទីក្រុងបានឌុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងការបំពេញទស្សនកិច្ចទៅវិញទៅមករវាងថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃប្រទេសទាំងពីរក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៥៦។ ស្របពេលនោះដែរ ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះបានកសាងឡើងរួមគ្នាដោយ ព្រះករុណាព្រះបាទ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងលោកប្រធាន ម៉ៅ សេទុង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជូ អេនឡាយ ព្រមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំចិនជំនាន់មុនៗដែលបានធ្វើឱ្យមានការរីកចម្រើនជាបន្តបន្ទាប់រហូតក្លាយទៅជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅ ថ្ងៃទី ១៣ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១០ ។
ការអញ្ជើញមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការ និងធ្វើជាសហប្រធាន នៃកិច្ចប្រជុំកំពូល មេគង្គ-ឡានឆាងលើកទី ២ របស់ លោក លី កឺឈាង នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន នៅរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី ១០-១១ ខែមករា ២០១៨ កន្លងទៅនេះ គឺជាការបើកឆាកនៃការប្រារព្ធខួប ៦០ឆ្នាំ នៃទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិន ។ ចាប់ពីដើមឆ្នាំ ២០១៨ មក កម្ពុជាបានរៀបចំការសម្តែងសិល្បៈចម្រុះកម្ពុជា-ចិន ស្របពេលជាមួយពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំចិន ការរៀបចំពិព័រណ៍រូបថត វេទិកាធុរកិច្ចកម្ពុជា-ចិនឆ្នាំ ២០១៨ និងវេទិកាកំពូលទេសចរណ៍កម្ពុជា-ចិនលើកទី ១ និងបន្តមានសកម្មភាពផ្សេងៗទៀតរហូតដល់ចុងឆ្នាំ ដូចជាការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចគ្រប់កម្រិតរួមទាំងទំនាក់ទំនងនិងការផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈកិច្ចរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន យុវជននិងយុវជន និងការរៀបចំសិក្ខាសាលាស្តីពីការជំរុញវិស័យទេសចរណ៍ ញណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគជាដើម ។
ក្នុងរយៈពេល ៦០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរតែងតែខិតខំប្រឹងប្រែងរក្សាចំណងមិត្តភាព និងពុះពារឧបសគ្គជាច្រើនដើម្បីដឹកនាំប្រទេស និងប្រជាពលរដ្ឋឆ្ពោះទៅកាន់វឌ្ឍនភាព វិបុលភាព និងភាពសុខដុមរមនា។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ការរីកច្រើនរបស់ប្រទេសចិន មិនត្រឹមតែបានលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាជនចិនប៉ុណ្ណេះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបាននឹងកំពុងចូលរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងបណ្តាលប្រទេសក្នុងតំបន់ និងលើពិភពលោកទៀតផង។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ ប្រទេសចិនបានដាក់ចេញនូវគំនិតផ្តួចផ្តើម “ខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវមួយ” បង្កើត “មូលនិធិផ្លូវសូត្រ” និង “ធនាគាវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី” ដើម្បីពង្រឹកភាពជាដៃគូ និងជំរុញការអភិវឌ្ឍបែប ឈ្នះ-ឈ្នះ រវាងប្រទេសក្នុងរង្វង់តំបន់ខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវសូត្រតាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត ស្ថាប័ន និងប្រជាជន វិស័យធុរកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ វប្បធម៌ និងវិស័យគន្លឹះជាច្រើនទៀត ដែលកម្ពុជាសូមគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏មានសារៈសំខាន់ទាំងនេះ។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ជម្រាបដល់មិត្តចិនចំពោះវិស័យទេសចរណ៍ ដែលមានក្រុមហ៊ុនឤកាសចរណ៍ ចំនួន ១៥ ហើយ កំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការហោះហើរទៀងទាត់រវាងកម្ពុជា-ចិន ។ នៅឆ្នាំ ២០១៧ ទេសចរចិនមានប្រមាណ ១,២ លាននាក់ ។ គិតត្រឹមត្រីមាសទី ១ ឆ្នាំ ២០១៨ នេ
ះ កម្ពុជាបានទទួលភ្ញៀវទេសចរណ៍អន្តរជាតិសរុប ១,៧ លាននាក់ ដែលក្នុងនោះទេសចរ ចិនមានចំនួនជាង ៥០ ម៉ឺននាក់ ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះរដ្ឋាភិបាលចិនក្នុងការគោរពឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ និងជួយដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការការពារសន្តិសុខជាតិ និងស្ថិរភាពសង្គម។ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានអបអរសាទរចំញេះលទ្ធផលជាវិជ្ជមាននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ លទ្ឋផលជាផ្លែផ្កាដែលយើងទទួលបាននាពេលកន្លងមក រួមទាំងការប្តេជ្ញាបន្តលើកកម្ពស់វិសាលភាពនៃកិច្ចទំនាក់ទំនងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយកម្ពុជា-ចិន ឱ្យឈានដល់កម្រិតកាន់តែខ្ពស់ថែមទៀត ដើម្បីផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសយើងទាំងពីរ ។
មុននឹងបញ្ចប់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានថ្លែងអំណរគុណចំញេះ ឯកឧត្តម ស្យង់ ព័រ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន ព្រមទាំងសហការីទាំងអស់ដែលបានខិតខំជំរុញនិងលើកស្ទួយទំនាក់ទំនងល្អរួមទាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានផ្តាំផ្ញើ និងជូនពរដល់ថ្នាក់ដឹកនាំសមាគមកម្ពុជា-ចិន ព្រមទាំងអ្នកវិនិយោគិនកម្ពុជា-ចិន ទទួលបានសុខ ភាពល្អបរិបូរណ៍ សុភមង្គល និងជោគជ័យគ្រប់ភារកិច្ច ។ បន្ទាប់ មក សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន បានអញ្ជើញពិសារអាហារសាគ្គីមិត្តភាពជាមួយថ្នាក់ ដឹកនាំកម្ពុជា-ចិន និងទស្សនាការសម្តែងរបាំកម្សាន្តក្នុងភាពស្និទ្ឋ ស្នាលសប្បាយរីករាយក្រៃលែង។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លោក ស្យុង បូ បានលើកឡើងថា រយៈពេល៦០ឆ្នាំ កន្លងមកនេះ មានរឿងមួយដែលមិនមានការផ្លាស់ប្តូរ នោះគឺទំនាក់ទំនងជាប្រពៃណីរវាងប្រជាជនកម្ពុជា និងប្រជាជនចិន ប្រៀបដូចស្រាល្អ ដែលបិទទុកកាន់តែយូរ កាន់តែមានរសជាតិឆ្ងាញ់ និងក្លិនឈ្ងុយ។
ឯកអគ្គរដ្ឋចិនប្រចាំកម្ពុជារូបនេះ បានលើកឡើងបែបនេះ នៅថ្ងៃទី០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨នេះ នៅក្នុងឱកាសលោកតំណាងស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា ប្រារព្ធពិធីខួបទី៦០ឆ្នាំ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិន ក្រោមអធិបតីភាពរបស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា និងសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន នៅសាលសន្និបាតកោះពេជ្រ រាជធានីភ្នំពេញ។ ក្នុងពិធីនេះ ភាគីចិនមាន លោក ហ៊ូ ហ្សេងយូ (HU Zhengyue) អនុប្រធានសមាគមកិច្ចការទូត និងអតីតអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ជាតំណាង។
លោក ស្យុង បូ បានថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «រយៈពេល៦០ឆ្នាំ កន្លងមកនេះ មានរឿងមួយដែលមិនមានការផ្លាស់ប្តូរនោះ គឺទំនាក់ទំនងជាប្រពៃណីរវាងប្រជាជនកម្ពុជា និងប្រជាជនចិន ប្រៀបដូចស្រាល្អដែលបិទទុកកាន់តែយូរ កាន់តែមានរសជាតិឆ្ងាញ់ និងក្លិនឈ្ងុយ។ នៅក្នុងសម័យកាលថ្មីនេះ ក៏មានការផ្លាស់ប្តូរថ្មីដែលធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងកាន់តែទទួលបានភាពរឹងមាំ និងរស់រវើកមិនឈប់ឈរ»។
លោកបានបន្តថា ខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៦០ នៃថ្ងៃបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិន នេះសបញ្ជាក់ថា យ៉ាងច្បាស់ថា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា បានយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ចំពោះទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ហើយក៏បានបង្ហាញពីមិត្តភាពយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ក្នុងរយៈពេល៦០ឆ្នាំ ដែលកម្ពុជា-ចិន បានឆ្លងកាត់ផលលំបាកជាច្រើនកន្លងមក។
លោក ស្យុង បូ បានបន្តថា តាងនាមឱ្យតំណាងស្ថានទូតចិននៅកម្ពុជា សូមស្វាគមន៍ និងអរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះវត្តមាន សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុនរ៉ានី ហ៊ុន សែន។ ជាមួយគ្នានេះ លោកបានរំលឹកថា កាលពី៦០ឆ្នាំមុនលោក ជូ អេនឡាយ នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានផ្លាស់ប្តូរលិខិតទៅវិញទៅមក ហើយរួមគ្នាប្រកាសបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងចិន-កម្ពុជា ដែលនេះ ជាការបើកទំព័រថ្មី នៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន។
អគ្គរដ្ឋទូតចិន បានបញ្ជាក់ថា ត្រឡប់ទៅរយៈពេល៦០ឆ្នាំ នៃដំណើរការឆ្លងកាត់ដ៏លំបាក បានស្តែងចេញថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន មានភាពជ្រាលជ្រៅ និងប្រកបដោយលក្ខណៈពិសេសទាំងនេះបញ្ជាក់ថា ទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រ គ្រប់ជ្រុងជ្រោយចិន-កម្ពុជា បានកើនឡើងដល់កម្រិតរឹងមាំខ្លាំងក្លាយ។ ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន មានជាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងប្រពៃណី វប្បធម៌យូរអង្វែងជិត២០០០ឆ្នាំហើយ៕ ដោយ៖កូឡាប
