ភ្នំពេញ ៖ រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨នេះ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដោយសម្តែងការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ដែលសភាតំណាងរាស្ត្រអាមេរិក ដែលបានអនុម័ត “ច្បាប់ប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៨” កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រដ្ឋសភា បានបញ្ជាក់ថា៖ នេះសបញ្ជាក់ពី “ទង្វើនៃការបំពាន” ដោយស្តង់ដារ “អ្នកធំមិនចេះខុស” ហើយទង្វើនេះស្មើនឹងការប្រកាសនូវអរិយភាព ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ស្របច្បាប់ នៃប្រទេសមួយ ដែលមិនអាចសះជាបាន”។
នយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា បានចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅ ទៅក្នុងគោលការណ៍សន្តិសហវិជ្ជមាន ហើយយើងតែងតែ “ស្វែងរកមិត្តនិងមិនចងសត្រូវជាមួយប្រទេសណាមួយនោះទេ”។ ផ្ទុយទៅវិញ ដូចបណ្តារដ្ឋអធិបតេយ្យនានាដែរ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ជំហរមិនងាករេក្នុងការការពារសន្តិភាព អធិបតេយ្យភាព និងឯករាជ្យភាពរបស់កម្ពុជា ប្រឆាំងនឹងការបំពារបំពាន ឬការជ្រៀតជ្រែកពីសំណាក់ស្ថាប័នបរទេស ទោះបីជាក្រោមលេសណាមួយឬកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ។
ច្បាប់នេះ គឺជាគម្រោងការមួយទៀត ដែលបានរៀបចំទុកជាមុនរបស់សភាអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដើម្បីវាយប្រហារជាប្រព័ន្ធប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលកើតឡើងពីការ បោះឆ្នោតតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយដែលបានបដិសេធមិនដើរតាមភូមិសាស្ត្រ នយោបាយរបស់អាមេរិក។ ការវាយប្រហារនេះមានគោលដៅដាក់ទណ្ឌកម្មចំពោះរដ្ឋឯករាជ្យ ដែលមានឥរិយាបទមិនគោរពតាមការបញ្ជារបស់ពួកគេ ហើយបំផ្លាញនូវភាពជឿជាក់លើការបោះឆ្នោតជាសកលនៅកម្ពុជា ដែលនឹងរៀបចំក្នុងពេលប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខទៀតនេះ។
ការវាយប្រហារបានចាប់ផ្តើមឡើង នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់កម្ពុជា បានចាត់វិធានការ ប្រឆាំងនឹងតួអង្គនយោបាយដែលមានទំនោរគាំទ្រ មិនប្រឆាំងនឹងការជ្រៀតជ្រែក និងស្តាប់តាមការបង្គាប់បញ្ជារបស់ពួកគេ ទោះបីជាតួអង្គទាំងនោះបានធ្វើទង្វើខុសច្បាប់ និងមិនស្របតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីដណ្តើមអំណាចយ៉ាងណាក៏ដោយ។ ច្បាប់នេះបដិសេធទាំងស្រុងនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាបន្តបន្ទាប់របស់ប្រទេសទាំងពីរ ក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងដៃគូទ្វេភាគី ដែលឈរលើមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ផលប្រយោជន៍រួម និងការមិនជ្រៀតជ្រែកគ្នា។
លើសពីនេះទៀត ខ្លឹមសារនៃច្បាប់នេះមានចរិករំខានថែមទៀត នៅពេលដែលបុគ្គលសាធារណៈនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យមួយ បានក្លាយជាគោលដៅនៃការដាក់ទណ្ឌកម្ម របស់រដ្ឋមួយទៀត ដោយផ្អែកលើការចោទប្រកាន់ ដែលគ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវ។ នេះជាការបំពានយ៉ាងកម្រោល លើគោលការណ៍អន្តរជាតិ ស្តីពីអធិបតេយ្យភាព សមភាព និងការមិនជ្រៀតជ្រែក កិច្ចការផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋដទៃ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រដ្ឋសភា បញ្ជាក់ប្រាប់អាមេរិកថា៖ ក្នុងនាមជាតំណាងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ តំណាងរាស្ត្រអាមេរិក ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន ជាពិសេសក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាចន្លោះប្រហោង នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។
ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងនូវស្ថានភាពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទិ្ធមនុស្សរបស់អាមេរិកនាពេលបច្ចុប្បន្ន “របាយការណ៍អំពីភាពក្រីក្របំផុត និងសិទ្ធិមនុស្សរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស ក្នុងបេសកកម្ម របស់លោកទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក” ដែលត្រូវបានដាក់ជូនក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានដកខ្លួន ពីក្រុមប្រឹក្សានេះដោយគ្មានការអៀនខ្មាស បានសរសេរថា៖
មូលដ្ឋានចម្បងនៃសង្គមអាមេរិក គឺលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលត្រូវបានបន្ទុចបង្អាក់បន្តិចម្តងៗ ដូចជាសិទ្ធិរបស់បុគ្គល ដើម្បីចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ ដែលត្រូវបានការពារដោយមាត្រា២៥ នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ។ គោលការណ៍នៃប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ សម្លេងឆ្នោតមួយ គឺមានតែនៅក្នុងទ្រឹស្តីទេ ហើយគោលការណ៍នេះ បានឃ្លាតឆ្ងាយពីស្ថានភាពពិតនៃការអនុវត្តជាក់ស្តែង។
“………នៅសហរដ្ឋអាមេរិក មានការដកហូតសិទ្ធិបោះឆ្នោតជាចំហរជាង៦លាននាក់ដែលជាឧក្រិដ្ឋជន ឬអតីតឧក្រិដ្ឋជន ហើយភាគច្រើនលើសលុបជាពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅ ពីព្រោះទង្វើរបស់ពួកគេទាំងនោះ ជារឿយៗត្រូវបានក្លាយជាកម្មវត្ថុនៃការដាក់ទោស…..។ បន្ទាប់មក មានការដកហូតសិទ្ធិបោះឆ្នោត ដែលរួមមាន៖ ការរៀបចំតំបន់បោះឆ្នោត ដែល មានចេតនាផ្តល់បុព្វសិទ្ធិដល់ ក្រុមអ្នកបោះឆ្នោតពិសេសមួយចំនួន ការដាក់លក្ខខណ្ឌ តម្រូវក្លែងក្លាយឬមិនចាំបាច់លើអត្តសញ្ញាណ របស់អ្នកបោះឆ្នោត ការបំភ័ន្តទីតាំង ការិយាល័យបោះឆ្នោត ការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងការិយាល័យ នៃនាយកដ្ឋានទទួលបន្ទុកចេញប័ណ្ណ សម្គាល់អត្តសញ្ញាណ ដើម្បីធ្វើឲ្យលំបាកដល់ក្រុមមួយចំនួន និងការបង្កើនឧបសគ្គ ក្នុងការបោះឆ្នោតជាទូទៅជាពិសេស សម្រាប់ពលរដ្ឋដែលមិនមានធនធាន។ លទ្ធផលពិតប្រាកដគឺថា ពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ ជនជាតិភាគតិច និងក្រុមដែលមិនពេញចិត្តផ្សេងទៀត ត្រូវបានដកហូតសិទ្ធិក្នុងការបោះឆ្នោត។
រឿងដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះគឺថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានអត្រា នៃអ្នកបោះឆ្នោតទាប បំផុតក្នុងចំណោមប្រទេសអភិវឌ្ឍ ដែលមានត្រឹមតែ៥៥,៧ភាគរយ នៃចំនួនអ្នកមានសិទ្ធិ បោះឆ្នោត សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ប្រធានាធិបតីកាលពីឆ្នាំ២០១៦កន្លងមក…..។ អត
្រានៃអ្នកទៅបោះឆ្នោតទាបនេះ អាចបកស្រាយបានថា លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត គឺមិនមានឥទ្ធិពលអ្វីលើជីវភាព របស់ពលរដ្ឋក្រីក្រនោះឡើយ។
រដ្ឋសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានបញ្ជាក់សារជាថ្មី អំពីជំហរមិនងាករេចំពោះការប្តេជ្ញាចិត្ត បន្តដើរតាមមាគ៌ា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយកម្ពុជានឹងរៀបចំ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ប្រកបដោយលក្ខណៈសេរី តម្លាភាព សណ្តាប់ធ្នាប់ល្អ និងសន្តិភាព។
សភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា អំពាវនាវឲ្យគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ មេត្តាប្រកាន់ជំហរមិនលំអៀង ដោយចៀសវាងការធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យ ចំពោះគុណភាពសំឡេងឆ្នោត និងការបោះឆ្នោត ដែលមានការប្រកួតប្រជែងតាមលក្ខណៈពហុបក្ស ហើយសូមឲ្យគាំទ្រកម្ពុជា បន្តដើរទៅតាមផ្លូវ ឆ្ពោះទៅកាន់ប្រជាធិបតេយ្យ សន្តិភាព នីតិរដ្ឋ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ដោយមិនមានការរារាំង៕ ដោយ៖កូឡាប
ខាងក្រោមនេះជាខ្លឹមសារទាំងស្រុង នៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍រដ្ឋសភាកម្ពុជា៖